Το 'εγώ', το 'εμείς' και η παθογενής ανυπακοή των Ελλήνων

Υπάρχει ένα πολύ αξιόλογο βιβλίο, τιτλοφορούμενο "Νεοελληνική Φαυλοκρατία" (συγγραφέας ο Ευάγγελος Κοροβίνης), με αντικείμενό του τα σαθρά θεμέλια αυτού του κράτους, εκ της συστάσεώς του, που το οδήγησαν να είναι φορέας ικανοποιήσεως ιδιοτελών συμφερόντων και πελατειακών σχέσεων. Οι όποιες προσπάθειες εκσυγχρονισμού του, δυστυχώς, ήταν αποσπασματικές και απέτυχαν.

Το προλογίζει ο Θεόδωρος Ζιάκας και εκεί συνεισφέρει μια ασυνήθιστη σκιαγράφηση της ελληνικής ιδιοπροσωπίας, χαρακτηρίζοντας τον Έλληνα ως ένα εντόνως εγωιστικό/ατομοκεντρικό υποκείμενο!

"Η ελληνική ατομικότητα είναι ο αμιγέστερος ατομικός τύπος ανθρώπου που εμφανίστηκε στην ιστορία. Ο πολιτισμικός αυτός τύπος έχει θετικά και αρνητικά. Τα θετικά αναγνωρίζονται στην ανοδική πλευρά της εξελικτικής καμπύλης του, ενώ τα αρνητικά τα βλέπουμε να υπερτερούν στην καθοδική της πλευρά, κατά την οποία το 'Εγώ' αυτοτοποθετείται υπεράνω κάθε συλλογικής αξίας. Είναι το άτομο που έχει χάσει μέσα του την ικανότητα του συλλογικώς υφίστασθαι. ... Η φαυλοκρατία, για να αναδυθεί και να εμπεδωθεί, καλλιέργησε έντεχνα και υπέρμετρα τα αρνητικά χαρακτηριστικά της ελληνικής ατομικότητας."

Για την Αγια-Σοφιά

Έχω την αίσθηση ότι το κυρίαρχο αίσθημα εις τας Αθήνας, από την ενέργεια Ερντογάν να μεταβάλλει την χρήση της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, δεν ήταν οργή, ούτε αγανάκτηση, αλλά αμηχανία!

Οι οξείες λεκτικές αντιδράσεις από ελληνικής πλευρά για το ζήτημα αυτό εκτιμώ ότι προκλήθηκαν όχι τόσο από το γεγονός της αλλαγής χρήσεως του ναού, καθ' εαυτό, αλλά από την απογοήτευση των ηγετικών μας ομάδων για την διάψευση των ουτοπικών τους οραμάτων για "εξημέρωση του θηρίου", μέσω Ε.Ε. και για εκδυτικισμό/εκπολιτισμό της Τουρκίας.

Οι δύο όψεις του Ανδρέα Παπανδρέου

Το 1964, το BBC παρήγαγε ένα εξαιρετικώς ενδιαφέρον ντοκυμανταίρ για την Ελλάδα, με τίτλο "Ελλάς χωρίς κολώνες". Πέρα από τις καίριες επισημάνσεις του για τις χρόνιες παθογένειές μας, περιέχει και ένα σημαντικό, παράπλευρο ιστορικό τεκμήριο, τις παρεμβάσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, ως οικονομολόγου.

Όχι τόσο για την ουσία τους, καθ' εαυτήν, όσο διότι έρχονται σε αντιδιαστολή με τις μετέπειτα πράξεις του, όταν εγκατέλειψε τον επιστημονικό του ρόλο και ανέλαβε πολιτικό.

Την αντίφαση αυτήν του Παπανδρέου έχουν επισημάνει σε άρθρα τους δύο έγκριτοι δημοσιογράφοι (αμφότεροι πρώην συνεργάτες του "Οικονομικού Ταχυδρόμου"):

• Άρθρο Γ. Μαλούχου για τις απόψεις Παπανδρέου περί ΕΟΚ.
• Άρθρο Αθ. Παπανδρόπουλου για τις εισηγήσεις Παπανδρέου υπέρ της ελεύθερης αγοράς. 

Η επιστημονική εργασία του Ανδρέα για το τότε "Κέντρο Οικονομικών Ερευνών" (νυν ΚΕΠΕ), με αντικείμενο την οικονομική στρατηγική της Ελλάδος, που επικαλείται ο Παπανδρόπουλος, είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο, σε ψηφιοποιημένη μορφή ("Στρατηγική Οικονομικής Αναπτύξεως της Ελλάδος").

Πολιτειολογία με αφορμή τον Καποδίστρια

Σε σχόλιό του στο FB, ο καθηγητής κ. Αριστείδης Χατζής εκθειάζει τα κοινοβουλευτικά/«φιλελεύθερα» επιτεύγματα της Ελλάδος, κατά τις πρώτες δεκαετίες ζωής του μετεπαναστατικού κράτους. Ωστόσο, αίσθηση προεκάλεσαν οι υποτιμητιικές και ειρωνικές αναφορές του στο πρόσωπο του Καποδίστρια και η αξιολόγησή του ως «δικτάτορα»!

Ας δούμε, όμως, την άποψη ενός σημαντικού συγχρόνου λογίου για αυτά τα «φιλελεύθερα» επιτεύγματα, με επίκεντρο τα γεγονότα του 1843.

«Η εισαγωγή του βασιλευόμενου κοινοβουλευτισμού στη χώρα, και μάλιστα πάνω στην βάση της καθολικής ψηφοφορίας, δεν υπήρξε αναγκαία κι αναπόδραστη απόρροια εσωτερικών διεργασιών, αλλά κατά πρώτο λόγο η απάντηση των Δυτικών Δυνάμεων στην ανυπακοή της οθωνικής κυβέρνησης σε κρίσιμα θέματα εξωτερικής πολιτικής (υποστήριξη αλύτρωτων κτλ.) και συνάμα το μέσο, με το οποίο οι Δυνάμεις αυτές φαντάζονταν ότι στο εξής θα μπορούσαν να ασκήσουν πιο τελεσφόρα την επιρροή τους.»

Τάδε έφη Παναγιώτης Κονδύλης, στην εισαγωγή του στο έργο «Η παρακμή του αστικού πολιτισμού».

Τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα, ποιά πρέπει να είναι η υπέρτατη αξία σε μια συντεταγμένη πολιτεία; Το ίδιο το πολίτευμα, με τα εξωτερικά του γνωρίσματα, ή η πρόοδος και ευημερία της Πατρίδος και του Έθνους;

Στρατηγική σκέψη και προεκτάσεις της

Διαβάζω αυτές τις ημέρες μία εξαιρετικώς ενδιαφέρουσα μελέτη για την στρατηγική της Γερμανίας στα Βαλκάνια την περίοδο 1940-41 ("Η στρατηγική του Χίτλερ 1940-41").

Δεν θα επεκταθώ στο αντικείμενο του πονήματος (να αναφέρω μόνο ακροθιγώς ότι ανατρέπει την γενικώς παραδεκτή στην Ελλάδα άποψη ότι η Γερμανία δεν ενδιαφερόταν για τα Βαλκάνια και αναγκάστηκε να επέμβει για να βοηθήσει την Ιταλία), αλλά στον συγγραφέα (Martin Van Creveld).

Πόλεμος και αποτροπή του

Εισαγωγικά

Τους τελευταίους πολλούς μήνες, παρατηρούμε μία συστηματική υπερπροβολή στα αθηναϊκά ΜΜΕ των πολεμικών δυνατοτήτων της Τουρκίας και μια προσπάθεια εκφοβισμού του ελληνικού κοινού για το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου, που όπως είχε επισημάνει σε άρθρο του [1] ο καθηγητής κ. Κουσκουβέλης, αγγίζει την παρανοϊκή, ημέτερη σύμπραξη στα σχέδια του αντιπάλου.

Δεν είμαι βέβαιος εάν αυτή η προσπάθεια οφείλεται σε άγνοια και αφέλεια του δημοσιογραφικού κόσμου, ή σε συντονισμένη δράση για προετοιμασία της κοινής γνώμης, εν όψει σοβαρών υποχωρήσεών μας έναντι της Τουρκίας (είτε με πρόσχημα την Χάγη, είτε με απ’ ευθείας διαπραγματεύσεις).

Στο παρόν άρθρο, επικεντρώνομαι σε προσπάθεια ανασκευής των φοβικών εντυπώσεων που καλλιεργούνται στην Ελλάδα για την Τουρκία και στην εξέταση της πολεμικής προπαρασκευής (υλικής και ηθικής) ως μόνης πραγματικής οδού αποφυγής του πολέμου – όσο αντιφατικό και να ακούγεται αυτό – που δεν συνεπάγεται ατιμωτική υποχώρηση.

Το "Πολυτεχνείο" και η απήχησή του

Μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσεως, πολλά μεταπολιτευτικά θέσφατα έχουν αρχίσει να αμφισβητούνται από την κοινή γνώμη, μεταξύ αυτών και το "Πολυτεχνείο".

Οι υπερασπιστές της "γενιάς του Πολυτεχνείου" είθισται να χρησιμοποιούν κατά των επικριτών τους το εύκολο όπλο της μομφής ως "νοσταλγών της χούντας".

Δεν συμμερίζομαι, όμως, ότι το "Πολυτεχνείο" επιχειρείται να απαξιωθεί από νοσταλγούς της δικτατορίας. Για τον απλούστατο λόγο πως έχει απαξιωθεί στην συνείδηση του κόσμου εξ αιτίας της υπερβολικής καπηλείας του από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του!

Η άλλη όψη του μεταναστευτικού

Η κυρίαρχη και ευρέως διαδεδομένη αντίληψη για το μεταναστευτικό ζήτημα είναι πως πρόκειται για ένα εξωγενές φαινόμενο (για κάποιον παρατηρητή εντός του «δυτικού» κόσμου), προκαλούμενο από έναν συνδυασμό συνθηκών σε υποανάπτυκτες περιοχές του πλανήτη, όπως υπεργεννητικότητα, οικονομική υστέρηση, πολεμικές εχθροπραξίες, κ.α.

Αυτό που με απασχολούσε πάντοτε ήταν η δαπάνη τεραστίων ποσών (για τα δεδομένα τους) από τους μετανάστες, για την μετάβασή τους στην «Γη της Επαγγελίας» και η σχετική απάθεια για το φαινόμενο των ηγεσιών στις χώρες προορισμού. Άραγε η απάθεια αυτή οφειλόταν σε αδυναμία αντιμετώπισης του φαινομένου, αδυναμία κατανόησης των μακροχρόνιων επιπτώσεών του, ή κάτι άλλο;

Προ καιρού, υπέπεσε στην αντίληψή μου, σε μία συνήθη διαδικτυακή μου περιήγηση, ο όρος «replacement migration» («αναπληρωτική μετανάστευση» θα τον απέδιδα στα ελληνικά). Αναζητώντας περισσότερα σχετικά στοιχεία, κατέληξα σε ένα δελτίο τύπου του ΟΗΕ, από τις 13/03/2000 [1], που αναφερόταν σε μία εκτενή μελέτη του οργανισμού για το φαινόμενο [2].

Μαρτυρία για το συλλαλητήριο των Αθηνών υπέρ της Μακεδονίας

[Το ακόλουθο κείμενο είναι ηλ. επιστολή που απέστειλα στον δημοσιογράφο κ. Παντελή Σαββίδη, μεταφέροντάς του τις επισημάνσεις μου από το συλλαλητήριο για την Μακεδονία, που έλαβε χώρα στην πρωτεύουσα, στις 20/01/2019 και στιγματίστηκε από επεισόδια. Η επιστολή εδημοσιεύθη στην ιστοσελίδα ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ, του ιδίου, υπό τον τίτλο «Έδρασε το παρακράτος».]

Γιατί τιμούμε την 28η Οκτωβρίου;

Θα προσπαθήσω να απαντήσω το ερώτημα του τίτλου, για τον λόγο εορτασμού της 28ης/10, κυρίως διότι, στο πλαίσιο της ιστορικής αποδομήσεως, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια τάση υποβαθμίσεως αυτής της επετείου, με προεξάρχοντες τους δημάρχους Αθηνών και Θεσσαλονίκης.

Δεν είναι μοναδική η περίπτωση της 28ης/10, το ίδιο συμβαίνει και με την άλλη μεγάλη επέτειό μας, της 25ης/3. Και εκεί εορτάζουμε την έναρξη του αγώνα, όχι την ευόδωσή του.

Οι επέτειοι, απ’ εναντίας, των Βαλκανικών πολέμων συμπίπτουν με την απελευθέρωση πόλεων/περιοχών, άρα την λήξη ενός αγώνα.

Νομίζω ότι το βασικό στοιχείο στης εθνικές/ιστορικές επετείους που επιλέγουμε να τιμούμε δεν είναι η έναρξη, ή η λήξη μιας προσπάθειας, αλλά η δόξα που συνοδεύει ένα γεγονός και το διαχρονικό μήνυμα που εκπέμπει. Κατ’ αντιστοιχία, δεν θα έπρεπε να τιμούμε τις Θερμοπύλες, διότι εκεί ηττήθημεν, εν τέλει.