(*) Η επικεφαλίδα του άρθρου είναι παράφραση του τίτλου γνωστού ζωγραφικού έργου του Θεοδώρου Βρυζάκη ("Η Ελλάς ευγνωμονούσα", 1858).
[ Ενημερώθηκε στις 20/11/2022, με προσθήκη παραπομπών. ]
Όταν ο Περικλής διεκήρυττε "ἀνδρῶν ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος" [1], μάλλον δεν φανταζόταν ότι το νεώτερο ελλαδικό κράτος θα ερμήνευε κατά γράμμα τον λόγο του! Διότι μελανό (και αποσιωπούμενο) σημείο στην σύγχρονη πολεμική μας ιστορία αποτελεί η ελλιπής φροντίδα για τους νεκρούς μας και η περιφρόνηση της μνήμης τους.
Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα της ελληνικής ακηδίας είναι τα διάσπαρτα οστά πεσόντων της Μικρασιατικής Εκστρατείας, του Βορειοηπειρωτικού Έπους [2] και της Κύπρου, ενώ στην τελευταία προστίθεται και το ακανθώδες ζήτημα των αγνοουμένων. Βεβαίως, σε όλες τις προαναφερθείσες περιπτώσεις υφίσταται η δικαιολογία ενός εχθρικού και μη συνεργάσιμου καθεστώτος, που εμποδίζει την προσήκουσα από μέρους μας απόδοση τιμών.
Έχουμε, όμως, αντιπαραδείγματα που να καταρρίπτουν τον ισχυρισμό της αδιαφορίας του κράτους; Ένα πρόσφατο οδοιπορικό μου (από το οποίο προέρχεται και το σχετικό φωτογραφικό υλικό) σε πεδία μαχών της βορείου Ελλάδος (όπου δεν ευσταθεί η πρόφαση της ξένης επικρατείας) μάλλον συνηγορεί ότι η κρατική περιφρόνηση στην μνήμη των πεσόντων στους αγώνες του Έθνους είναι συχνό φαινόμενο και όχι εξαίρεση...