Η αβεβαιότητα, η μη πληρότητα και η σύγχρονη απολυτότητα

Κατά τις δεκαετίες του 1920 και 1930 συνέβησαν μερικές από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις στους τομείς των θετικών επιστημών. Το 1927, ο Werner Heisenberg προκαλεί επανάσταση στην Φυσική, διατυπώνοντας την "αρχή της αβεβαιότητος" (ή "αρχή της απροσδιοριστίας"). Ενώ, λίγο αργότερα, το 1931, διατυπώνεται ένα από τα σημαντικότερα θεωρήματα στην επιστήμη των Μαθηματικών, το "θεώρημα της μη πληρότητος", του Kurt Goedel.

Η παρούσα εποχή διακρίνεται από μία απολυτότητα στην διατύπωση απόψεων (τα ΜΚΔ διεδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο ως προς αυτό), η οποία σε εποχές κρίσεως (όπως τώρα, με τον κορωνοϊό, ή προηγουμένως, με την παγκόσμιο οικονομική κρίση, μετά το 2008) ενδέχεται να οδηγήσει σε φανατισμούς, ακρότητες και διχόνοια.

Πώς συσχετίζονται όμως οι δύο αυτές περίοδοι; Απλούστατα, με την διερεύνηση της απορίας, αν η μελέτη και η γνώση των δύο αυτών σημαντικών επιτευγμάτων του παρελθόντος μπορεί να συντελέσει στην μετρίαση της εντάσεως των αντιπαραθέσεων και στην άμβλυνση του κλίματος αντιπαλότητος, σήμερα.

Ηρωισμός και προετοιμασία: Τα μηνύματα των εθνικών επετείων

Είθισται να αναλωνόμαστε, κατά τις εθνικές μας επετείους, σε τυποποιημένα μηνύματα, που βρίθουν από πομφόλυγες και γενικότητες. Αρεσκόμαστε, επίσης, σε μια ηρωική περιγραφή των ιστορικών γεγονότων, που ενδέχεται να είναι εξιδανικευμένη ή παραπλανητική. 

Υποτίθεται ότι η υπερτόνιση των ψυχικών χαρισμάτων των προγόνων μας αποσκοπεί στον σημερινό μας παραδειγματισμό. Λαμβάνουμε όμως τα σωστά πρότυπα, ή η αποσιώπηση κάποιων αντιεπικοινωνιακών λεπτομερειών επηρεάζει αρνητικώς την διαμόρφωση της συλλογικής μας ταυτότητος;

Ελλάς-Γαλλία: Διαχρονική γεωπολιτική & εξοπλιστική σχέση

Αναντιρρήτως, μία από τις σημαντικότερες πολιτικές εξελίξεις, διεθνώς, της παρελθούσης εβδομάδος, ήταν η πολυσκελής ελληνογαλλική συμφωνία της 28ης Σεπτεμβρίου. 

Πριν σχολιάσουμε, όμως, την επικαιρότητα, αξίζει μία σύντομη αναδρομή σε κάποιες λησμονημένες λεπτομέρειες της ιστορίας, που θα μας βοηθήσουν στην ερμηνεία των τωρινών συμβάντων και ενδεχομένως τους δώσουν μια άλλη διάσταση.

Η σεξουαλικότητα ως βασικό αυτοπροσδιοριστικό στοιχείο

Προ ημερών διακινήθηκε μια ανοικτή επιστολή 160 προσωπικοτήτων, που περιείχε κριτική και επιφυλάξεις για την υπό διαμόρφωση "Εθνική στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+". Στα πλαίσια του ολοκληρωτικού πνεύματος της πολιτικής ορθότητος, η επιστολή λοιδωρήθηκε και συκοφαντήθηκε, χωρίς να αντιμετωπισθεί επί της ουσίας. Μάλιστα, οι διαψεύσεις ορισμένων εκ των φερομένων ως υπογραψάντων, επεσκίασαν ακόμη περισσότερο την ουσία του ζητήματος.

Το ζήτημα των ομοφυλοφίλων έχει καθιερωθεί να εντάσσεται στα πλαίσιο των ατομικών δικαιωμάτων. Μήπως, όμως, είναι αποπροσανατολιστική αυτή η οπτική και παραβλέπουμε ένα πρόβλημα γενικότερης παιδείας και αξιών; Πόσο τιμητικό μπορεί να είναι για την κοινωνία μας να προάγουμε, μέσω δημοσίου λόγου, ως βασικό στοιχείο αυτοπροσδιορισμού ενός ανθρώπου τις σεξουαλικές του προτιμήσεις;

Ποιά Τουρκία επιθυμούμε;

Προ μηνός, ο Απόστολος Δοξιάδης αφιέρωσε ένα άρθρο του στην Τουρκία, το καθεστώς Ερντογάν και την μειούμενη απήχησή του, με τον βαρύγδουπο τίτλο "Το τέλος του Ερντογάν". 

Δεν θα ασχοληθώ με τον μελλοντολογικό χαρακτήρα των γραφομένων του για την πορεία του ερντογανικού καθεστώτος, αλλά με κέντρισε ιδιαιτέρως η κατακλείδα του: "... μακάρι και για την Τουρκία αλλά, βέβαια, και για την Ελλάδα, της οποίας η διεθνής θέση προϋποθέτει μια όσο γίνεται πιο δημοκρατική και ορθολογική διακυβέρνηση στη γείτονα χώρα."

Πόσο ακριβής, όμως, είναι η τετριμμένη διατύπωση ότι μια "δημοκρατική" Τουρκία είναι προς το συμφέρον μας; Πόσο πραγματιστικό είναι, επίσης, ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Και πόσο σοβαρά έχουμε ασχοληθεί, ως χώρα, με την επεξεργασία σεναρίων για την εκμετάλλευση προς όφελός μας των εσωτερικών εξελίξεων στην γείτονα χώρα;

Ο Άκης ως αρχετυπικό είδος πολιτικού

Δεν είμαι υπέρμαχος της υποχρεωτικής δικαιώσεως του αποθανόντος, αλλά εξ ίσου απεχθάνομαι την συμπεριφορά του όχλου, όταν ξυλεύεται "δρυός πεσούσης".

Η εισαγωγή αυτή για μια ψύχραιμη προσέγγιση που θα επιχειρήσω στο φαινόμενο του άρτι μεταστάντος Άκη Τσοχατζόπουλου, ο οποίος, κατά την διάρκεια του βίου του, μετέβη από το καθεστώς της παντοδυναμίας (έως ασυδοσίας) στην κατάσταση του εξιλαστηρίου θύματος για τις αμαρτίες σύμπαντος του κομματικού κατεστημένου της μεταπολιτεύσεως! Και είμαι σίγουρος ότι πολλοί εκ των σημερινών κατηγόρων του συνωστίζονταν παλαιότερα στο γραφείο του εκλιπαρώντας χάρες...

Νέο μαχητικό αεροσκάφος για την Ελβετία

Βίοι παράλληλοι για Ελλάδα και Ελβετία; Κι όμως, από την πολυετή διαδικασία επιλογής νέων μαχητικών αεροσκαφών για το πλούσιο και απόλεμο κράτος της Κ. Ευρώπης, θα μπορούσαμε να αντλήσουμε αρκετά διδάγματα.

Συν τοις άλλοις, οι εταιρείες και τα αεροσκάφη που συμμετείχαν στον διαγωνισμό για το ελβετικό συμβόλαιο, διαγκωνίζονται να διαμορφώσουν και την ΠΑ του μέλλοντος. Παρά ταύτα, όσα ελληνικά ΜΜΕ εδέησαν να ασχοληθούν με το θέμα (με έκπληξη διεπίστωσα ότι ακόμη και μέσα του ειδικού τύπου δεν έκαναν καν μνεία!), έμειναν στην επιφάνεια.

Διάλογος για πολεμική βιομηχανία στην Ελλάδα

Με αφορμή άρθρο-πρόταση του δημοσιογράφου Παντελή Σαββίδη, για ίδρυση πολεμικών βιομηχανιών στην Θράκη, παρήχθη ένας εκτεταμένος γραπτός διάλογος επί του θέματος στο φιλόξενο ιστολόγιό του, ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ, στις 30/06/2021.

Ακολουθούν, κατά χρονολογική σειρά, όλα τα σχετικά κείμενα.

Οι σύνδεσμοι για τις πρωτότυπες αναρτήσεις είναι οι εξής:

• https://www.anixneuseis.gr/κρατικεσ-στρατιωτικεσ-βιομηχανιεσ-σ/
• https://www.anixneuseis.gr/αντολογοσ-στην-προταση-για-πολεμικη-β/

Η άνοδος της ασημαντότητος

Δανείζομαι τον τίτλο της αναρτήσεως από το ομώνυμο βιβλίο του Καστοριάδη, με τον πολύ εύγλωττο τίτλο, που περιέχει συρραφή μελετών/δοκιμίων του της δεκαετίας του '80 και των αρχών αυτής του '90, πολλές εκ των οποίων έχουν αποδειχθεί προφητικές.

Δεν ξέρω αν τον είχε υπ' όψιν του και ο Σφακιανάκης, όταν τραγούδησε "πήραν οι ασήμαντοι αξία, τίποτα δεν έχει σημασία" (2005)!

Αλλά και οι δύο αυτές φράσεις είναι τρομερά ακριβείς ως προς την πνευματική (και όχι μόνον) ζωή του σήμερα. Ανάγουμε σε θέσφατο και απολυτοποιούμε την ορθότητα οποιασδήποτε πομφόλυγας (μπαρούφας, νεοελληνιστί) γραφεί στα ΜΚΔ και αναπαραχθεί από κάποιο πλήθος ανοήτων, που δεν θα υπεισέλθουν στην βάσανο της κριτικής! Σε σημείο η άποψη κάποιου τυχάρπαστου να κυριαρχεί της γνώμης ενός ειδικού/επιστήμονα, επειδή έχει συγκεντρώσει περισσότερα "like"!!!

Αντίρροπη στην παρακμιακή αυτή κατάσταση μπορεί να σταθεί η (επιδεικτική) περιφρόνηση. 

Πολιτική ορθότητα και αριστοτελικό μέσο

Είναι ευρέως αντιληπτό ότι στην εποχή μας προωθείται/επιβάλλεται ένας αυστηρός κώδικας εκφράσεως και συμπεριφοράς, που χαρακτηρίζεται από υπερευαισθησία σε ζητήματα ατομικών δικαιωμάτων και διαφορετικότητος και είθισται να αναφερόμαστε σε αυτόν ως "πολιτική ορθότητα".

Ωστόσο, παρά την επικοινωνιακή χρήση δημοφιλών, θετικώς φορτισμένων εννοιών όπως "ελευθερία", "δημοκρατία", "αυτοδιάθεση", "δικαίωμα", κλπ, παρατηρούνται, εν τη πράξει, ολοκληρωτικές συμπεριφορές στην προσπάθειά προωθήσεώς του, βασιζόμενες σε αυθαίρετες και στρεβλές ερμηνείες των εν λόγω εννοιών (που οδηγούν έως και σε αντιστροφή του ουσιαστικού τους περιεχομένου).

Ενώ εμφανής είναι και η υποκριτική αντίφαση του "σεβασμού στην διαφορετικότητα", καθώς αναγνωρίζονται μόνο συγκεκριμένες "διαφορετικότητες", ενώ όποια βρίσκεται εκτός του επιθυμητού πλαισίου λοιδορείται και διώκεται, μέσω ενός ιεροεξεταστικού συστήματος, που δεν αποδέχεται αμφισβήτηση της αυθεντίας του.

Διαμόρφωση γνώμης στην σύγχρονη εποχή

Ο Οδυσσέας Ελύτης στην συλλογή "Τα Δημόσια και τα Ιδιωτικά" έχει ένα εκπληκτικό κείμενο για την ακρισία των μαζών στα πολιτικά ζητήματα και το πόσο ευεπίφοροι είναι κάποιοι στο να αποδίδουν "ταμπέλες" σε άλλους, χωρίς να εξετάζουν σε βάθος την σκέψη τους.

Σχολές σκέψεως της ελλαδικής εξωτερικής πολιτικής

Την εβδομάδα που παρήλθε σημειώθηκε ένας ενδιαφέρων, άτυπος διάλογος μεταξύ Σημίτη και Καραμανλή, για την πολιτική τους στα ελληνοτουρκικά, μέσω γραπτών παρεμβάσεών τους (προφανώς υπολείπεται κατά πολύ το επίπεδο από τον ιστορικό διάλογο Βενιζέλου-Μεταξά...).

• Άρθρο Σημίτη
• Δήλωση Καραμανλή

Αφορμή η αναθέρμανση της συζητήσεως για την πολιτική του Ελσίνκι και ο απολογισμός της μέσω ενός άρτι εκδοθέντος βιβλίου ("Η στρατηγική του Ελσίνκι"). Απόσπασμα από την εισαγωγή του καθηγητή Παν. Τσάκωνα, δημοσίευσε το "Βήμα".

Οι απόψεις των άρθρων δεν αποτυπώνουν μόνο τις προσωπικές απόψεις των συγγραφέων, αλλά απηχούν δύο διαφορετικές σχολές σκέψεως της ελλαδικής εξωτερικής πολιτικής, ως προς την αντιμετώπιση της Τουρκίας.

Πώς μετακομίζεις μια πρωτεύουσα;

Παρότι η πιο γνωστή περίπτωση είναι αυτή της Μπραζίλια, θα ασχοληθώ με τους Αιγυπτίους. 

Οι Αιγύπτιοι, για να αποσυμφορήσουν το Κάιρο, χτίζουν νέα πρωτεύουσα! Το έργο ξεκίνησε το 2015 και εκεί σκοπεύουν να μεταφέρουν όλες τις κρατικές υπηρεσίες, οι οποίες αναμένεται να συμπαρασύρουν και εταιρείες και πολίτες, στον δρόμο της εσωτερικής μεταναστεύσεως.