Το "Πολυτεχνείο" και η απήχησή του

Μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσεως, πολλά μεταπολιτευτικά θέσφατα έχουν αρχίσει να αμφισβητούνται από την κοινή γνώμη, μεταξύ αυτών και το "Πολυτεχνείο".

Οι υπερασπιστές της "γενιάς του Πολυτεχνείου" είθισται να χρησιμοποιούν κατά των επικριτών τους το εύκολο όπλο της μομφής ως "νοσταλγών της χούντας".

Δεν συμμερίζομαι, όμως, ότι το "Πολυτεχνείο" επιχειρείται να απαξιωθεί από νοσταλγούς της δικτατορίας. Για τον απλούστατο λόγο πως έχει απαξιωθεί στην συνείδηση του κόσμου εξ αιτίας της υπερβολικής καπηλείας του από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές του!

Η άλλη όψη του μεταναστευτικού

Η κυρίαρχη και ευρέως διαδεδομένη αντίληψη για το μεταναστευτικό ζήτημα είναι πως πρόκειται για ένα εξωγενές φαινόμενο (για κάποιον παρατηρητή εντός του «δυτικού» κόσμου), προκαλούμενο από έναν συνδυασμό συνθηκών σε υποανάπτυκτες περιοχές του πλανήτη, όπως υπεργεννητικότητα, οικονομική υστέρηση, πολεμικές εχθροπραξίες, κ.α.

Αυτό που με απασχολούσε πάντοτε ήταν η δαπάνη τεραστίων ποσών (για τα δεδομένα τους) από τους μετανάστες, για την μετάβασή τους στην «Γη της Επαγγελίας» και η σχετική απάθεια για το φαινόμενο των ηγεσιών στις χώρες προορισμού. Άραγε η απάθεια αυτή οφειλόταν σε αδυναμία αντιμετώπισης του φαινομένου, αδυναμία κατανόησης των μακροχρόνιων επιπτώσεών του, ή κάτι άλλο;

Προ καιρού, υπέπεσε στην αντίληψή μου, σε μία συνήθη διαδικτυακή μου περιήγηση, ο όρος «replacement migration» («αναπληρωτική μετανάστευση» θα τον απέδιδα στα ελληνικά). Αναζητώντας περισσότερα σχετικά στοιχεία, κατέληξα σε ένα δελτίο τύπου του ΟΗΕ, από τις 13/03/2000 [1], που αναφερόταν σε μία εκτενή μελέτη του οργανισμού για το φαινόμενο [2].

Μαρτυρία για το συλλαλητήριο των Αθηνών υπέρ της Μακεδονίας

[Το ακόλουθο κείμενο είναι ηλ. επιστολή που απέστειλα στον δημοσιογράφο κ. Παντελή Σαββίδη, μεταφέροντάς του τις επισημάνσεις μου από το συλλαλητήριο για την Μακεδονία, που έλαβε χώρα στην πρωτεύουσα, στις 20/01/2019 και στιγματίστηκε από επεισόδια. Η επιστολή εδημοσιεύθη στην ιστοσελίδα ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ, του ιδίου, υπό τον τίτλο «Έδρασε το παρακράτος».]

Γιατί τιμούμε την 28η Οκτωβρίου;

Θα προσπαθήσω να απαντήσω το ερώτημα του τίτλου, για τον λόγο εορτασμού της 28ης/10, κυρίως διότι, στο πλαίσιο της ιστορικής αποδομήσεως, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια τάση υποβαθμίσεως αυτής της επετείου, με προεξάρχοντες τους δημάρχους Αθηνών και Θεσσαλονίκης.

Δεν είναι μοναδική η περίπτωση της 28ης/10, το ίδιο συμβαίνει και με την άλλη μεγάλη επέτειό μας, της 25ης/3. Και εκεί εορτάζουμε την έναρξη του αγώνα, όχι την ευόδωσή του.

Οι επέτειοι, απ’ εναντίας, των Βαλκανικών πολέμων συμπίπτουν με την απελευθέρωση πόλεων/περιοχών, άρα την λήξη ενός αγώνα.

Νομίζω ότι το βασικό στοιχείο στης εθνικές/ιστορικές επετείους που επιλέγουμε να τιμούμε δεν είναι η έναρξη, ή η λήξη μιας προσπάθειας, αλλά η δόξα που συνοδεύει ένα γεγονός και το διαχρονικό μήνυμα που εκπέμπει. Κατ’ αντιστοιχία, δεν θα έπρεπε να τιμούμε τις Θερμοπύλες, διότι εκεί ηττήθημεν, εν τέλει.

Για την επίσκεψη Ερντογάν

Στην πολιτική με ενδιαφέρουν πρωτίστως τα έργα, όχι τα λόγια (για να θυμηθούμε και την ρήση του γέρου Καραμανλή). Τα δε λόγια μπορεί να είναι εντελώς κενά περιεχομένου, στα πλαίσια επικοινωνιακής προβολής, είτε προανάκρουσμα έργων, είτε συνοδευτικά έργων. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις έχουν κάποια σημασία, στην πρώτη απολύτως καμία. 

Η μικρή εισαγωγή για να καταδείξω τον διαφορετικό αντίκτυπο των λόγων του Ερντογάν και των δικών μας. Άλλη βαρύτητα έχει να μιλά - επισήμως πλέον - για αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάνης ο επί κεφαλής του κράτους που συστηματικά αναθεωρεί εν τη πράξει την συνθήκη από την υπογραφή της και έπειτα και άλλη βαρύτητα να μιλούν για κυριαρχικά δικαιώματα οι εκπρόσωποι του κράτους που υπεδέχθη ασμένως την απώλεια εθνικού εδάφους το 1996 (Ίμια) και δεν αποτολμά την επέκταση των χωρικών του υδάτων ούτε στο Ιόνιο! Ο μεν πρώτος λόγος συνάδει με πολιτικές πράξεις/απόπειρες και πρέπει να λαμβάνεται υπ' όψιν, οι δε άλλοι είναι φθηνοί πανηγυρικοί εσωτερικής καταναλώσεως. 

Θεατρικοί προβληματισμοί

[Σχόλιο με αφορμή την θεατρική παράσταση "Επτά επί Θήβας" του Αισχύλου, που παρουσίασε, το θέρος του 2016, το ΚΘΒΕ, σε σκηνοθεσία του Τσέζαρις Γκραουζίνις.]

Προβληματισμοί με αφορμή την "Αντιγόνη"

[Σχόλιο με αφορμή την "Αντιγόνη" του Σοφοκλέους, που παρουσίασε, το θέρος του 2015, το ΔηΠεΘε Βεροίας.]

Η ενδοπανεπιστημιακή σύγκρουση των πολιτισμών

Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω σήμερα (αφού εξασφάλισα άδεια από την εργασία μου) μια άκρως ενδιαφέρουσα ομιλία του καθηγητή Θανάση Οικονόμου για την αποστολή Rosetta και κατ’ επέκταση για τις ευρωπαϊκές προσπάθειες στην εξερεύνηση του διαστήματος. 

Δυστυχώς, κάποιοι άσχετοι με την εκδήλωση και ίσως και με την ίδια την Επιστήμη, παρεισέφρυσαν στον χώρο της εκδήλωσης προς το τέλος της, και ενώ ο ομιλητής απαντούσε σε ερωτήσεις του κοινού, διέκοψαν την εκδήλωση με στερεότυπα συνθήματα και αγενείς εκφράσεις κατά του παρισταμένου πρύτανη κ. Μήτκα. 

Δεν πρόκειται να σχολιάσω τα προφανή, για το πνεύμα του διαλόγου, τον προσήκοντα σεβασμό σε θεσμούς και ομιλητή, την διάκριση των περιστάσεων και πολλά άλλα, αφού ούτως ή άλλως οι φανατικοί των κομματικών φοιτητικών παρατάξεων και οι πάτρωνές τους δεν πρόκειται καν να τα κατανοήσουν. 

Είναι σαφές όμως ότι εδώ και πολλά χρόνια στους πανεπιστημιακούς χώρους λαμβάνει χώρα μία σύγκρουση πολιτισμών (για να αντιγράψω τον Huntigton) ή όπως το έθεσε πολύ εύστοχα κάποιος, σήμερα, πρόκειται για μια αντιπαράθεση «πολιτισμού» και «βαρβαρότητας».  

Η ιστορία των παρελάσεων

Πληθαίνουν οι φωνές, τα τελευταία έτη, όσων εναντιώνονται στην διοργάνωση παρελάσεων (πολιτικών και στρατιωτικών) επί ταις εθνικαίς επετείους.

Το βασικό επιχείρημα των ενισταμένων είναι ότι η μορφή αυτή εορτασμού είναι κατάλοιπο ολοκληρωτικών καθεστώτων ("φασιστικών" είθισται να λένε, αποσιωπώντας τον θεσμικό χαρακτήρα τέτοιων εκδηλώσεων στα κομμουνιστικά καθεστώτα, αλλά ας το παραβλέψουμε αυτό), που δεν αρμόζει σε μία σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία.

Τα ιστορικά τεκμήρια, όμως, τους διαψεύδουν...

Ο "επιτήδειος ουδέτερος"

Η Τουρκία, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, απετέλεσε μοναδική περίπτωση χώρας, καθώς κατόρθωσε να διατηρήσει την ακεραιότητα και την ουδετερότητά της, παρότι ευρισκόμενη σε νευραλγική γεωγραφική περιοχή.

Την πολιτική της αναλύει στο εξαιρετικό πόνημα "Ο επιτήδειος ουδέτερος" (τίτλος πρωτοτύπου "The evasive neutral" o Frank G. Weber (το βιβλίο κυκλοφορήθηκε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις "Θετίλη").

Ακολουθούν κάποια προσωπικά συμπεράσματα και παρατηρήσεις από την μελέτη του.