ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Θουκυδίδης επίκαιρος

Σταχυολόγηση αποσπασμάτων διαχρονικής σοφίας από το έργο του σπουδαίου Αθηναίου.

2014-11-19

Η ενδοπανεπιστημιακή σύγκρουση των πολιτισμών

Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω σήμερα (αφού εξασφάλισα άδεια από την εργασία μου) μια άκρως ενδιαφέρουσα ομιλία του καθηγητή Θανάση Οικονόμου για την αποστολή Rosetta και κατ’ επέκταση για τις ευρωπαϊκές προσπάθειες στην εξερεύνηση του διαστήματος. 

Δυστυχώς, κάποιοι άσχετοι με την εκδήλωση και ίσως και με την ίδια την Επιστήμη, παρεισέφρυσαν στον χώρο της εκδήλωσης προς το τέλος της, και ενώ ο ομιλητής απαντούσε σε ερωτήσεις του κοινού, διέκοψαν την εκδήλωση με στερεότυπα συνθήματα και αγενείς εκφράσεις κατά του παρισταμένου πρύτανη κ. Μήτκα. 

Δεν πρόκειται να σχολιάσω τα προφανή, για το πνεύμα του διαλόγου, τον προσήκοντα σεβασμό σε θεσμούς και ομιλητή, την διάκριση των περιστάσεων και πολλά άλλα, αφού ούτως ή άλλως οι φανατικοί των κομματικών φοιτητικών παρατάξεων και οι πάτρωνές τους δεν πρόκειται καν να τα κατανοήσουν. 

Είναι σαφές όμως ότι εδώ και πολλά χρόνια στους πανεπιστημιακούς χώρους λαμβάνει χώρα μία σύγκρουση πολιτισμών (για να αντιγράψω τον Huntigton) ή όπως το έθεσε πολύ εύστοχα κάποιος, σήμερα, πρόκειται για μια αντιπαράθεση «πολιτισμού» και «βαρβαρότητας».  

Οι φορείς της νοοτροπίας της ήσσονος προσπάθειας, της ασυδοσίας, των δοσοληψιών με κομματικές παρατάξεις (που συνήθως εξασφάλιζαν ανέλιξη), της μετατροπής των πανεπιστημίων σε εστίες μικροκομματικών αντιπαραθέσεων και εκκολαπτήρια κομματικών στελεχών, προσπαθούν διαρκώς να εμποδίσουν την εμπέδωση μιας άλλης νοοτροπίας στα ελληνικά πανεπιστήμια, που θα έχει στο επίκεντρό της την φιλομάθεια, την εργατικότητα, την ερευνητική άμιλλα, την εξωστρέφεια. 

Το οξύμωρο είναι ότι οι οπαδοί της «βαρβαρότητας» επικαλούνται την ελευθερία και την δημοκρατία, όμως η πραγματικότητα είναι ότι έχουν επιβάλει μια στυγνή δικτατορία στα πανεπιστήμια, που φθάνει πολλάκις μέχρι και σε προπηλακισμούς όσων τολμούν να αρθρώσουν διαφορετική από την κυρίαρχη γνώμη. 

Γράφω αυτό το κείμενο με απολογητικό πνεύμα, διότι αισθάνομαι συνυπεύθυνος που επιτρέψαμε σήμερα, με τους άλλους ακροατές, σε μια ολιγομελή περιθωριακή ομάδα να επιβάλει το θέλημά της και διότι επί πολλά έτη στο πρόσφατο παρελθόν επιτρέπαμε, διά της σιωπής μας, σε αντίστοιχες ομάδες να λυμαίνονται τον ιερό χώρο της Γνώσης, το πανεπιστήμιο. 

Έχω την αίσθηση ότι οι ομάδες αυτές έχουν οδηγηθεί στην αποθράσυνση κυρίως λόγω της απάθειας με την οποία τους αντιμετωπίζει η σιωπηρή πλειονότητα. Και επειδή είναι σπάνια η συγκυρία τα τελευταία χρόνια, τόσο στο ΑΠΘ, όσο και στην Αθήνα, να υπάρχουν πανεπιστημιακές διοικήσεις που προσπαθούν να αλλάξουν τα «κακώς κείμενα», αντί να «χαϊδεύουν αυτιά», είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική η συστράτευση των φορέων του «πολιτισμού» στην άτυπη αυτή ενδοπανεπιστημιακή σύγκρουση πολιτισμών-νοοτροπιών. 

Στις αγενείς κραυγές «φύγε Μήτκα» των σημερινών διαδηλωτών, λοιπόν, έχω να απαντήσω «μείνε Μήτκα»! Μείνε, ώστε, παρά την σημερινή ήττα σε μια μάχη, να κερδηθεί ο πόλεμος για ένα καλύτερο πανεπιστήμιο. Και θα κερδηθεί σίγουρα, όσο πληθαίνουν τα «μείνε Μήτκα»!


ΥΓ1: 

Το κωμικοτραγικό της υπόθεσης είναι ότι τα συνθήματα των παρείσακτων ξεκίνησαν αμέσως μετά από ερώτηση προς τον ομιλητή για το τι πρέπει να κάνει ένας φοιτητής μετά την αποφοίτησή του εάν θέλει να σταδιοδρομήσει στην ESA. Μάλλον οι διαδηλωτές θέλησαν να απαντήσουν εμμέσως στην ερώτηση, καθιστώντας τους εαυτούς τους ζωντανό παράδειγμα προς αποφυγή!


ΥΓ2: 

Και μια ιστορική παράθεση για το περιβόητο «άσυλο». Αντιγράφω από το βιβλίο «Η Μεγάλη Εκκλησία εν αιχμαλωσία», του Steven Runciman (εκδόσεις Γκοβόστη), κεφάλαιο «Η Εκκλησία και η εκπαίδευση», σελ 249. 

«Οι Ενετοί κατέλαβαν την Πάδουα το 1405 και η Γερουσία της Βενετίας αναγνώρισε χωρίς καθυστέρηση την αυτονομία της και τα προνόμια του Πανεπιστημίου. Αυτή η εγγυημένη από την κυβέρνηση αυτονομία, η οποία δεν επέτρεπε επέμβαση από τις παπικές αρχές ή από την Ιερά Εξέταση, έδινε τη δυνατότητα στο Πανεπιστήμιο να επιδίδεται στο θεολογικό στοχασμό σε έναν βαθμό αδύνατο σε άλλα μέρη της Δυτικής Ευρώπης.» 

Δηλαδή, το άσυλο αφορούσε στην ελεύθερη διάδοση ιδεών (ούτε ναρκωτικών ουσιών, ούτε αυτοσχεδίων όπλων), σε μια εποχή που υπήρχε γενικευμένος διωγμός απόψεων. Τι νόημα μπορεί να έχει αυτός ο θεσμός σήμερα, όταν και έξω από το πανεπιστήμιο οι σκέψεις μας διακινούνται απρόσκοπτα; Για να μην σχολιάσω ότι αν υπάρχει στην κοινωνία μας κάποιος χώρος, όπου απαγορεύεται η ελεύθερη έκφραση ιδεών, αυτός δεν είναι άλλος από το ίδιο το πανεπιστήμιο! Τρανό παράδειγμα η σημερινή βίαιη διακοπή μιας επιστημονικής εκδήλωσης.


[Το παρόν κείμενο εδημοσιεύθη στον ιστότοπο ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ, στις 20/11/2014.]


Δεν υπάρχουν σχόλια: