Ο "πόλεμος των τηλεγραφημάτων" (Οκτώβριος 1912)

Καθοριστικής σημασίας για την σημερινή μορφή του ελλαδικού κράτους υπήρξε η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, από τον Ελληνικό Στρατό (ΕΣ), στις 26/10/1912. 

Το επίτευγμα αυτό, ωστόσο, έχει επισκιασθεί από μια διχαστική αντιδικία, ως προς το ποιός ήταν ο ιθύνων νους, στον οποίον πρέπει να πιστωθεί η προσάρτηση της Θεσσαλονίκης και αν υπήρξαν ή όχι αντιρρήσεις για την πορεία του ΕΣ προς αυτήν.

Είναι θλιβερό ότι αυτή η διχοννωμία είναι απότοκος του διχασμού της περιόδου 1915-17, κατάλοιπα του οποίου εξακολουθούν να μολύνουν την ιστορική έρευνα και να καλλιεργούν ένα - αδικαιολόγητο - κλίμα εσωτερικής αντιπαλότητος, πλέον του ενός αιώνος αργότερα!

Ακολούθως, θα επιχειρήσω να διαλευκάνω το ζήτημα, με βάση όσα επίσημα τεκμήρια είναι διαθέσιμα.

ΔΕΘ της παρακμιακής εθιμοτυπίας ή "μικρό Davos";

Για άλλη μια χρονιά, η καθιερωμένη εθιμοτυπία επί τη ενάρξει της ΔΕΘ τηρήθηκε στο ακέραιο: διήμερη ταλαιπωρία των κινουμένων εντός Θεσσαλονίκης, λόγω κυκλοφοριακών ρυθμίσεων/απαγορεύσεων, για να διευκολυνθούν οι μετακινήσεις επισήμων και οι λογής διαδηλώσεις, τουριστική περιήγηση στην Θεσσαλονίκη για όλους τους αξιωματούχους εξ Αθηνών, κενολογίες πολιτικών, τυποποιημένη συνθηματολογία διαδηλωτών και βεβαίως ακατάσχετες υποσχέσεις παροχών, πολλές εξ αυτών επαναλαμβανόμενες κατ' έτος!

Διερωτώμαι ποιό το νόημα όλων αυτών των πολυεξόδων εκδηλώσεων, με μηδενικό θετικό αντίκτυπο στην ζωή της Θεσσαλονίκης...

Οι επιλογές της Ελλάδος κατά τον "Αττίλα-ΙΙ"

Με αφορμή την συμπλήρωση πεντηκονταετίας από τα γεγονότα του 1974, στην Κύπρο, ο δικηγόρος Γεώργιος Τσουκαλάς δημοσιοποίησε τις σκέψεις του, με δύο άρθρα στο ιστολόγιο "ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ", στις 20/07/2024 και 14/08/2024.

Διαφωνώντας στην προσέγγισή του, κατέθεσα τις ενστάσεις μου ως σχόλια στο 2ο άρθρο του. Εξ αυτού του γεγονότος (σχόλια και ανταπαντήσεις) παρήχθη ένας ενδιαφέρων και κόσμιος (κάτι που δεν είναι καθόλου αυτονόητο, δυστυχώς...) γραπτός διάλογος.

Ακολουθούν, κατά χρονολογική σειρά, όλα τα σχετικά κείμενα.

Σχέση υψηλής στρατηγικής και εξοπλιστικής πολιτικής

Ο γνωστός διεθνολόγος Αθανάσιος Πλατιάς, δημοσίευσε μια ενδιαφέρουσα επισκόπηση της ελληνικής υψηλής στρατηγικής για την παρελθούσα πεντηκονταετία (1974-2024).

https://www.in.gr/2024/07/26/in-analysis/peninta-xronia-ellinikis-ypsilis-stratigikis-1974-2014-apotimisi/

Δυστυχώς, όχι μόνον δεν μπορώ να αναιρέσω την απαισιοδοξία που αποπνέει το κείμενο για το μέλλον, αλλά μάλλον θα την ενισχύσω, προσθέτοντας κάποιες παρατηρήσεις σε μια κρίσιμη παράμετρο, που δεν θίγει σε βάθος το άρθρο: την ασυνέπεια υψηλής στρατηγικής και εξοπλιστικής πολιτικής.

Πόσο "ανθέλληνας" είναι ο Trump;

Μια αναζωπυρωμένη διαφωνία στον ελλαδικό μικρόκοσμο (που αρέσκεται στον οπαδικό διχασμό, με μικρονοϊκά έως ανύπαρκτα επιχειρήματα), είναι αν ευσταθεί η άποψη πως ο Trump είναι "ανθέλληνας", λόγω των στενών προσωπικών σχέσεών του με τον Ερντογάν.

Κατ' αρχάς, απορρίπτω μετά βδελυγμίας κάθε χαρακτηρισμό "ανθ-/αντι-" ή "φιλο-" για οποιονδήποτε πολιτικό της αλλοδαπής. Η μηδαμινή πολιτική μας παιδεία αποκαλύπτεται από το ότι αδυνατούμε να αντιληφθούμε πως στην πολιτική υπάρχουν μόνο συμφέροντα και κάθε αξιοσέβαστος πολιτικός (πρέπει να) είναι ταγμένος στην υπεράσπιση εκείνων της χώρας του.

Ελλάς... η χώρα της υπερβολής και της υποκρισίας!

Εξοργίστηκα, διαβάζοντας για το περιστατικό με την αναγραφή των ονομάτων των θυμάτων των Τεμπών στην πλατεία Συντάγματος.

Ίσως επειδή εξέλιπαν οι ήρωες, στην εποχή μας, αδυνατούμε να διακρίνουμε την διαφορά των ηρώων από τα θύματα. Το να χάσει κάποιος την ζωή του, παρά την θέλησή του, τον καθιστά βεβαίως συμπαθή (και τους οικείους του, που βιώνουν την απώλεια), αλλά δεν μπορεί να είναι πρότυπο, μόνον εξ αυτής της ιδιότητός του.

Για όσους συναισθάνονται, τα μόνα γραπτά στο Σύνταγμα είναι τα τοπωνύμια όπου εδόθησαν καθοριστικές μάχες για την πορεία του Έθνους.

Το να εξισώνονται τα ονόματα κάποιων αδικοχαμένων παιδιών (που ουδείς αμφισβητεί την τραγικότητα του θανάτου τους) με τους πεσόντες στους εθνικούς πολέμους είναι τουλάχιστον ύβρις και δείγμα απαιδευσίας.

Γιατί ζηλεύω το Ισραήλ;

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Μ. Ανατολή (η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου ήταν η θρυαλλίδα, αλλά προηγήθηκαν δύο άλλα εξίσου σημαντικά - ίσως και σχετιζόμενα - γεγονότα, η απόφαση των G20 για τον εμπορικό δίαυλο IMEC και η παύση της αμερικανικής βοήθειας προς την Αίγυπτο) έχουν θέσει ξανά στο επίκεντρο της προσοχής μας την μακροχρόνια διένεξη Ισραηλινών και Αράβων της Παλαιστίνης.

Στην Ελλάδα, όμως, διακρινόμαστε από μία ευρεία προκατάληψη (αν και μειούμενη, με την πάροδο των ετών) κατά του Ισραήλ, απότοκο ίσως "αριστερίστικων" αντιλήψεων, που κυριαρχούν στον δημόσιο λόγο εν είδει δογμάτων και της ετεροβαρούς πολιτικής μας στάσεως υπέρ των Αράβων [1], τουλάχιστον μέχρι το 1990.

Χωρίς να υπεισέλθω, λοιπόν, σε ανάλυση των τρεχουσών συνθηκών και εκτίμηση σεναρίων, θα επιχειρήσω να καταγράψω μια αντίθετη οπτική, κάποιους γενικότερους λόγους για τους οποίους το Ισραήλ θα έπρεπε να είναι αξιοζήλευτο και πρότυπο για την Ελλάδα (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι προτρέπω σε έναν άκρατο μιμητισμό).

Ο Σπ. Μαρκεζίνης για καίρια και εξόχως πολιτικά ζητήματα

Προχθές (24 Απριλίου 2023) ένας διαπρεπής Έλληνας, ο Βασίλειος Μαρκεζίνης, απεβίωσε. Οξύνους, ευρυμαθής, πολυγραφότατος, ευπρεπέστατος και προσιτός, αλλά περιφρονημένος στον ελλαδικό μικρόκοσμο και ανεγνωρισμένος στο εξωτερικό… 

(Και μόνο αυτή η διττή αντιμετώπισή του ίσως αρκεί για να θεωρηθεί ένα σύμβολο του συγχρόνου ελληνισμού, που μεγαλουργεί όταν απελευθερώνεται από τα δεσμά του κρατικού ελλαδισμού!)

Το ίδιο περιφρονημένος, ωστόσο, υπήρξε και ο πατέρας του, Σπυρίδων, αν και εκ των ευφυεστέρων και πλέον πεπαιδευμένων πολιτικών ανδρών της συγχρόνου Ελλάδος. [*]

Και αν η αιωνία μνήμη είναι εν πολλοίς εξασφαλισμένη στον Βασίλειο Μαρκεζίνη, λόγω της ευρείας διαδόσεως του επιστημονικού του έργου, της παγκοσμίου απηχήσεώς του και της οπτικοακουστικής καταγραφής πολλών ομιλιών του, δεν συμβαίνει το ίδιο με τον πατέρα του, η ιστορική συγγραφή του οποίου απαντάται πλέον κυρίως σε παλαιοβιβλιοπωλεία...

Επειδή, λοιπόν, το αληθινό νόημα των μνημοσύνων είναι να ωφελούμαστε από τις παρακαταθήκες των μνημονευομένων, σκέφθηκα να αναρτήσω ένα πολύ σημαντικό, διαχρονικό (και ενδεικτικό της σκέψεως του ανδρός) κείμενο του Σπυρίδωνος Μαρκεζίνη: την εισαγωγή του στο μνημειώδες πόνημά του "Πολιτική Ιστορία της Συγχρόνου Ελλάδος".

Η (πολιτική) κότα και το (κοινωνικό) αυγό

Τί πιο κοινότυπο, μετά από μια τραγωδία του μεγέθους του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, να αναζητούμε τους υπευθύνους. Και τί πιο σύνηθες, για εμάς τους Έλληνες, πάντα να πρέπει να ευθύνεται κάποιος τρίτος, εκτός από τον εαυτό μας!

Θα αποφύγω να ασχοληθώ με την προσπάθεια προσδιορισμού των αιτίων του δυστυχήματος, καθώς αυτή είναι μια απαιτητική διαδικασία, που βασίζεται σε προσεκτική και εξειδικευμένη έρευνα πολλών δεδομένων και δεν είναι δυνατόν να εκφέρουμε γνώμες για τόσο σοβαρά θέματα χωρίς γνώσεις και στοιχεία (ειρήσθω εν παρόδω ότι η επιλεκτική διαρροή στοιχείων της ερευνητικής διαδικασίας είναι ανεπίτρεπτη και θα έπρεπε να τιμωρείται παραδειγματικώς!).

Θα ήθελα να τονίσω μόνον, ότι τέτοιας κλίμακος συμβάντα σπανίως οφείλονται σε μοναδική αιτία, αλλά προκαλούνται από ατυχή συνδυασμό πολλών αστοχιών. Καλό θα ήταν, λοιπόν, να μην επιδοθούμε στην επιλογή βολικών εξιλαστηρίων θυμάτων.

Δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό, ωστόσο, να σχολιάσω την κοινωνική οργή και αντίδραση που προέκυψε ως απόρροια του θλιβερού γεγονότος, κυρίως όταν επιχειρείται να αποδοθούν σε αυτήν χαρακτηριστικά εναντιώσεως στην κακή λειτουργία του κρατικού μηχανισμού.

Από τον Erim στον Davutoglu

Προσφάτως απέκτησα το εμβληματικό έργο του αειμνήστου Νεοκλέους Σαρρή "Η άλλη πλευρά", που μελετά την εξέλιξη του κυπριακού ζητήματος μέσα από τουρκικές πηγές.

Μία από τις πλέον αξιομνημόνευτες συνεισφορές του πονήματος στην ιστορία και την πολιτική είναι η μετάφραση και παρουσίαση για πρώτη φορά στο ελληνόφωνο κοινό των περιβοήτων εκθέσεων του Τούρκου καθηγητή Nihat Erim [1], για την στρατηγική που θα έπρεπε να ακολουθήσει η Τουρκία όσον αφορά την Κύπρο.

Οι εκθέσεις αυτές, τόσο λόγω του περιεχομένου τους, όσο και του τρόπου που συνετάχθησαν, καθώς και της απηχήσεως που απέκτησαν στην τουρκική πολιτική είναι αποκαλυπτικές για τον τρόπο που σκέπτεται και ενεργεί η "άλλη πλευρά". Και αν επιθυμούμε να έχουμε πιθανότητες επιτυχούς αντιμετωπίσεως της τουρκικής απειλής, επιβάλλεται πρωτίστως να μελετήσουμε και να κατανοήσουμε τον τρόπο διαμορφώσεως στρατηγικής της Τουρκίας και τις πρακτικές της.