Επισυνδέσεις, υποκλοπές και συναφή θέματα...

Το τελευταίο χρονικό διάστημα ο εν Ελλάδι πολιτικός βίος έχει δηλητηριαστεί από μια ακατάσχετη σκανδαλολογία, με πλέον προβεβλημένο θέμα τους ισχυρισμούς για εκτεταμένες παρακολουθήσεις θεσμικών προσώπων, εκτός νομίμων διαδικασιών.

Ως προκαταρκτικό σχόλιο θα κατέφευγα σε μια φράση που συχνάκις επανελάμβανε ο (παρεξηγημένος και από πολλές πλευρές συκοφαντηθείς) Στέλιος Παπαθεμελής: "όπου υπάρχει έλλειμμα επιχειρημάτων παρατηρείται περίσσεια ύβρεων". Συνεκδοχικώς, όταν το επίπεδο των πολιτικών μας αντιπροσώπων είναι τέτοιο, που αδυνατούν να αρθρώσουν ουσιώδη πολιτικό λόγο και να αντιληφθούν ακόμη την ουσία της πολιτικής, η καταφυγή στην σκανδαλολογία είναι αναμενόμενη. Με πολλούς νοσταλγούς και επιδόξους μιμητές του "αυριανισμού", που παριστάνουν τους δημοσιογράφους [1], να είναι πρόθυμοι να παράσχουν τις υπηρεσίες τους στις κομματικές φατρίες...

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, δεν θα αφιέρωνα χρόνο και φαιά ουσία για να σχολιάσω τα όσα συμβαίνουν, αν η περιρρέουσα ρητορική δεν εξελισσόταν σε απειλή για την εθνική ασφάλεια και το κύρος θεσμών, όπως οι ένοπλες δυνάμεις, που χαίρουν ευρύτατης κοινωνικής αποδοχής. Διότι το πρωτοφανές, στην εν λόγω περίπτωση, είναι πως οι αναφορές σε σκάνδαλα δεν περιορίζονται στον κομματικό βούρκο, παρά επιχειρείται εμπλοκή και των ενόπλων δυνάμεων και μάλιστα εν μέσω κρίσιμης περιόδου για τα ελληνοτουρκικά! Και είναι κρίμα να οπισθοδρομήσουμε σε τέτοιες θλιβερές και επικίνδυνες καταστάσεις, όταν, από τα Ίμια και εφεξής, κατορθώσαμε τουλάχιστον να μείνουν οι ένοπλες δυνάμεις στο απυρόβλητο του επικοινωνιακού πολέμου των κομμάτων [2].

Μια πρώτη, γενική παρατήρηση για τα (υπαρκτά, διογκωμένα ή κατασκευασμένα) σκάνδαλα είναι ότι στρέφουν την προσοχή της κοινής γνώμης σε μια ουτοπική (για τα δεδομένα της πολιτικής πραγματικότητος) ηθικολογία και την αποπροσανατολίζουν από τον πυρήνα της πολιτικής και την καίρια απορία του ποιός και γιατί αναδεικνύει ένα σκάνδαλο, σε συγκεκριμένη στιγμή. Διότι, καλώς ή κακώς, τα σκάνδαλα είναι συνυφασμένα με την πολιτική, παντού και πάντοτε [3], εκείνο που διαφοροποιείται είναι η έκταση και η συχνότητά τους. Ειδικότερα στην Ελλάδα, με την πολυπλοκότητα και τα νομικά κενά στην δημόσια διοίκηση είναι εύκολο να ανακαλύπτουμε παρατυπίες κάθε είδους, σε καθημερινή βάση. Έχουμε αναρωτηθεί, όμως, μήπως η συστηματική προβολή τους μεθοδεύεται όχι για να επέλθει κάθαρση, αλλά για να εξυπηρετηθούν συμφέροντα, έτι δολιότερα από εκείνα που καταγγέλλονται; [4]

Ας εξετάσουμε, λοιπόν, κάποιες παραμέτρους του θέματος των υποκλοπών, που κυριαρχεί στην επικαιρότητά μας.

 

Α. Ο ρόλος των μυστικών υπηρεσιών

Λυπούμαι αν απογοητεύω όσους πιστεύουν ότι ο κόσμος μας είναι ιδανικός και ότι σύνορα, στρατοί, δυνάμεις ασφαλείας, κλπ είναι αναχρονιστικοί θεσμοί, αλλά καλό είναι κάποτε να προσγειωθούμε άπαντες στην πραγματικότητα.

Για να διασφαλιστεί η ποιότητα ζωής μας, που θεωρούμε σχεδόν αυτονόητη, κάποιοι πρέπει να την περιφρουρούν από δυνητικές απειλές. Εξυπακούεται ότι στα πλαίσια της βασικής αποστολής τους (συλλογή πληροφοριών), οι μυστικές υπηρεσίες θα προβούν και σε παρακολουθήσεις, είτε φυσικών κινήσεων, είτε συνομιλιών, είτε ενεργειών στον ψηφιακό κόσμο.

Δεν είναι απαραίτητο να προϋπάρξουν ενδείξεις ενοχής, προκειμένου να αποφασισθεί μια παρακολούθηση, αλλά κάλλιστα κάποιες εξ αυτών μπορεί να είναι προληπτικές, ώστε να προστατευθούν πρόσωπα σε σημαίνουσες θέσεις του κρατικού μηχανισμού από ενέργειες που ίσως τους έπλητταν. Πού το μεμπτό σε αυτό;

Μην παραβλέπουμε, επίσης, το ενδεχόμενο των εμμέσων παρακολουθήσεων, δηλαδή, ο στόχος πραγματικού ενδιαφέροντος να μην μπορεί να προσεγγιστεί με άμεσο τρόπο και να επιλέγεται ως ενδιάμεσος στόχος κάποιος τρίτος, σε επαφή μαζί του.

Το βασικό ζητούμενο, κατ' εμέ, είναι η διασφάλιση, ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας λειτουργούν για το κοινό συμφέρον και δεν υπάρχουν αυτόνομοι πυρήνες εντός αυτών, που εξυπηρετούν ιδιοτελείς σκοπούς [5]. Επιπροσθέτως, είναι παράλογο και αυτοκαταστροφικό να απαιτούμε πλήρη διαφάνεια, όταν αυτή υπονομεύει εξ ορισμού την ίδια την φύση των μυστικών υπηρεσιών [6]. Προσοχή, δεν μιλώ για ασύδοτες υπηρεσίες, αλλά η όποια ελεγκτική διαδικασία πρέπει να γίνεται από ειδικά όργανα, εν κρυπτώ.

 

Β. Ζητήματα δεοντολογίας

Εδώ υπάρχει μια σύγκρουση αρχών: αφ' ενός η δημοσιογραφική αρχή για προστασία των πηγών, αφ' ετέρου η ανάγκη επαρκούς τεκμηριώσεως (βαρέων) κατηγοριών.

Η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των δύο επαφίεται στο ήθος του δημοσιογράφου και επέρχεται με την αυτολογοκρισία του (όπου απαιτείται) και την υποβολή των πληροφοριών του στην βάσανο της λογικής επεξεργασίας και των διασταυρώσεων, αντί της άκριτης δημοσιοποιήσεως.

Σε καμμία περίπτωση, πάντως, δεν συνιστά τεκμήριο αληθείας η μετακύλιση του βάρους της αποδείξεως από τον καταθέτοντα έναν ισχυρισμό στον κατηγορούμενο. Αυτό αποτελεί αντιστροφή του τεκμηρίου της αθωότητος και πιθανή αποδοχή ή παγίωσή του θα σημάνει μεγάλη οπισθοδρόμηση στο κοινωνικό και νομικό γίγνεσθαι. 

Παρά ταύτα, επιχειρείται να επιβληθεί μια αντίληψη ότι εφ' όσον απουσιάζουν επίσημες διαψεύσεις ή μηνύσεις κατά των δημοσιογραφικών αποκαλύψεων, αυτές πρέπει να εκληφθούν αυτόχρημα ως ακριβείς.

Παραβλέπονται, όμως, τα εξής:

1. Υπήρξαν αγωγές και μάλιστα άμεσες, από τον παραιτηθέντα ΓΓ του γραφείου του πρωθυπουργού, Γρ. Δημητριάδη. Αλλά η δίκη που είχε οριστεί στις 17/11/2022 ανεβλήθη για τις 25/01/2024. Επομένως, η βραδυπορούσα Θέμις καθιστά αναποτελεσματικό το μέτρο της δικαστικής προσφυγής, καθώς όταν επέλθει τελεσιδικία είναι πολύ πιθανόν ο δικαιωθείς να έχει υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη.
2. Υπήρξε και διάψευση από το ΓΕΕΘΑ, όμως δεν έλαβε την ίδια προβολή με την κατηγορία.
3. Επειδή, κατά τον Goebbels, κάτι μένει από την λάσπη που θα ριφθεί, ενδέχεται πολλοί να προτιμούν την αποσιώπηση μιας κατηγορίας, ακόμη και αν είναι ψευδής, ως επικοινωνιακή τακτική που θα τους βλάψει, εν τέλει, λιγότερο. Εν προκειμένω, δεν αποκλείω να εκτιμήθηκε ότι, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, δεν είναι σκόπιμο να οριστεί η πολιτική θεματολογία από σκάνδαλα, διότι είναι πιθανόν να προκύψει άμεση επικοινωνιακή ζημία, ακόμη και αν οι ισχυρισμοί αυτοί καταρριφθούν σε ύστερο χρόνο.
4. Σε συνάφεια με το προηγούμενο επιχείρημα, αξιωματούχοι όπως ο υπουργός εξωτερικών ή ο Α/ΓΕΕΘΑ έχουν πολύ σοβαρότερα καθήκοντα από το να προσπαθούν να πείσουν πως δεν είναι... ελέφαντες!

Εφ' όσον, λοιπόν, καταλήγουμε σε κατ' αρχήν αποδεικτικό αδιέξοδο [7], μένει να εξετάσουμε τα κίνητρα των καταγγελόντων και την αξιοπιστία των πληροφοριών τους. Διότι και οι κρίνοντες πρέπει να κρίνονται!

Γ. Αξιοπιστία αποκαλύψεων

Δύο υπήρξαν οι κύριες πηγές αποκαλύψεων. Η ανακίνηση του ζητήματος των παρατύπων επισυνδέσεων έγινε από την δημοσιογραφική ένωση "Reporters United", ενώ η μεγέθυνσή του, με την εμπλοκή της ΕΥΠ, οφείλεται στην εφημερίδα "Documento". 

Ελλείψει αδιασείστων αποδεικτικών στοιχείων, δεν μένει παρά να εξετάσουμε την εν γένει αξιοπιστία των μέσων αυτών, στηριζόμενοι στο ιστορικό τους και στην πορεία τους.

Το μεν "Documento" είναι ένα απροκαλύπτως στρατευμένο έντυπο σε συγκεκριμένο κομματικό φορέα. Ο οποίος καταφανέστατα ωφελείται από τον σχετικό θόρυβο. Άρα απουσιάζει η έξωθεν καλή μαρτυρία, καθώς όλες αυτές οι αποκαλύψεις μπορεί να εντάσσονται σε ένα πλαίσιο κομματικής προπαγάνδας.

Το δε αρτισύστατο (2019) δίκτυο "Reporters United", παρότι ευαγγελίζεται την προαγωγή της αδέσμευτης, ερευνητικής δημοσιογραφίας προξενεί υποψίες με την στοχευμένη θεματολογία του (πέραν των υποκλοπών). Για παράδειγμα, όσον αφορά το μεταναστευτικό πρόβλημα, έχουν δημοσιευθεί 4 σχετικές έρευνες κατά της σκληρής πολιτικής από Ελλάδα και ΕΕ [8], αλλά - παραδόξως - δεν έχει κεντρίσει την περιέργεια των ερευνητών, έως τώρα, ο ρόλος της Τουρκίας και τα συμφέροντα πίσω από τα κυκλώματα λαθροδιακινητών. Ενώ προβληματισμό προκαλούν τα κίνητρα πίσω από μία έρευνα για την Θράκη, που τηρεί ίσες αποστάσεις από Ελλάδα και Τουρκία!!!

Η φιλομεταναστευτική τάση του δημοσιογραφικού αυτού δικτύου, μου γέννησε άλλον έναν συνειρμό. Είναι τυχαίο ότι οι κατηγορίες κατά της Ελλάδος στην διαχείριση του μεταναστευτικού (pushbacks, κακομεταχείριση λαθρομεταναστών, αντιρρήσεις για φράκτη Έβρου, κλπ) εκπορεύονται από τα ίδια επικοινωνιακά κέντρα από όπου συντηρείται και το θέμα το υποκλοπών; Και αν οι πρώτες αποδεικνύονται συνεχώς σκευωρίες (με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την πρόσφατη περίπτωση της "μικρής Μαρίας" [9]), γιατί να δεχθούμε πως υπάρχουν ψήγματα αλήθειας στο δεύτερο; Μήπως, λοιπόν, όλος αυτός ο επικοινωνιακός πόλεμος σχετίζεται περισσότερο με τις καταγγελίες Μηταράκη για... διαφυγόντα κέρδη των κυκλωμάτων λαθροδιακινητών;

Μια άλλη ένδειξη αναξιοπιστίας είναι η διαρκής μεταβολή του δημοσιογραφικού αφηγήματος. Ξεκίνησε ως αποκάλυψη για εξωθεσμικό δίκτυο παρακολουθήσεων με το λογισμικό Predator [10] και εξελίχθηκε σε παράτυπες παρακολουθήσεις από την ΕΥΠ (οξύμωρον εξ υποθέσεως...), με στόχευση σε διαφορετικό πρόσωπο κάθε φορά (πρώτα επιχειρήθηκε εμπλοκή του Δένδια, κατόπιν του Φλώρου). Μήπως κάποιος δοκίμαζε διαρκώς σενάρια, μέχρι να καταλήξει σε κάποιο που θα είχε ευρεία απήχηση στην κοινή γνώμη;

Και ένα μεγάλο λογικό κενό στην θεωρία των παρακολουθήσεων είναι ότι αυτές αφορούσαν πρόσωπα του κυβερνητικού μηχανισμού, αλλά όχι των πολιτικών του αντιπάλων! Εντελώς παράδοξο, καθώς όσα σχετικά σκάνδαλα έχουν δει το φως της δημοσιότητος, παγκοσμίως (από το "Watergate" μέχρι το "βρώμικο '89"), αφορούν πρωτίστως παρακολουθήσεις αντιπάλων! Αν η τρέχουσα περίπτωση δεν είναι κάποια ελληνική ιδιαιτερότητα, περισσότερο μοιάζει με εξωτερική επιχείρηση διασπάσεως της κυβερνητικής συνοχής και άρσεως της εμπιστοσύνης σε πρόσωπα-κλειδιά του κρατικού μηχανισμού!

Δ. Θεσμικά ζητήματα

Ένα πρώτο ζήτημα που χρήζει διαλευκάνσεως είναι η απ' ευθείας υπαγωγή της ΕΥΠ στον πρωθυπουργό. Αυτό επιχειρείται να παρουσιασθεί ως μετατροπή της ΕΥΠ σε οργανισμό προσωπικών εξυπηρετήσεων του πρωθυπουργού! Δηλαδή, όταν η ΕΥΠ υπαγόταν στο υπουργείο εσωτερικών ή δημοσίας τάξεως, λειτουργούσε ως πειθήνιο όργανο του εκάστοτε υπουργού; Ή μήπως οι ένοπλες δυνάμεις θα πρέπει να θεωρούνται ως προσωπικός στρατός κάθε υπουργού εθνικής αμύνης; Συν τοις άλλοις, είναι τέτοιος ο όγκος έργου των άρσεων απορρήτου (όρα παράρτημα), που είναι πρακτικώς αδύνατον να συντονίζονται όλες αυτές από ένα μόνον πρόσωπο.

Η διοικητική αυτή υπαγωγή της ΕΥΠ έχει άλλη λογική. Η ΕΥΠ είναι επιφορτισμένη τόσο με την εσωτερική ασφάλεια όσο και με επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Επομένως, ένας υπουργός με αρμοδιότητα εσωτερική πολιτική, είναι ακατάλληλος, ως πολιτικός προϊστάμενος, να διαχειριστεί σχέσεις με ξένες χώρες. Είτε θα έπρεπε η ΕΥΠ να διασπαστεί σε δύο υπηρεσίες, εσωτερικού/εξωτερικού (όπως ισχύει π.χ. στην Βρετανία, με τις MI5/MI6 και στις ΗΠΑ με FBI/CIA, αντιστοίχως), είτε να υπαχθεί σε πολιτικό πρόσωπο που θα είναι σε θέση να διαχειριστεί υποθέσεις και εσωτερικού και εξωτερικού ενδιαφέροντος. Εξ άλλου και στις ΗΠΑ, η CIA και η NSA λογοδοτούν στον πρόεδρο.

Ένα άλλο ζήτημα είναι κάποια μηνύματα που εξέπεμψε ο πρωθυπουργός στο αρχικό απολογητικό του διάγγελμα, επί του θέματος των επισυνδέσεων.

Δύο σημεία με ξένισαν.

Το έλασσον: "... ο Γενικός Γραμματέας του Γραφείου του Πρωθυπουργού ανέλαβε την αντικειμενική πολιτική ευθύνη."

Ωστόσο, η πολιτική ευθύνη δεν αποδίδεται σε μη πολιτικά πρόσωπα, στα οποία ανατίθεται ο άχαρος ρόλος του εξιλαστηρίου θύματος. Είτε υφίσταται πολιτική ευθύνη και την αναλαμβάνουν πολιτικοί, είτε καταλογίζεται θεσμική/διοικητική ευθύνη, την οποία επωμίζονται οι ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί. Αυτή η αποστροφή, μου θυμίζει εντόνως περίοδο Σημίτη, όταν, για ό,τι συνέβαινε, καταλογίζονταν ευθύνες σε τρίτους (Λυμπέρης στα Ίμια, 3 υπουργοί στην υπόθεση Οτσαλάν, κλπ) και ποτέ στον ίδιο, συνήθως με επίκληση αστείων δικαιολογιών!

Το μείζον: "Παρότι όλα έγιναν νόμιμα, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας. Ήταν τυπικά επαρκής, όμως πολιτικά μη αποδεκτή. ... αυτό που έγινε μπορεί να ήταν σύμφωνο με το γράμμα του νόμου, ήταν όμως λάθος. Δεν το γνώριζα και, προφανώς, δεν θα το επέτρεπα ποτέ!" 

Από πότε η εφαρμογή του νόμου συναρτάται με την "πολιτική διάσταση"; Δηλαδή, ένα κοινό ποινικό αδίκημα, μια - υποθετική - απάτη τύπου χρηματιστηρίου ή μαύρου χρήματος πρέπει να μείνει ατιμώρητη για να μην θιγεί το πολιτικό σύστημα; Και υπό ποία αρμοδιότητα αναλαμβάνει ο (οιοσδήποτε) πρωθυπουργός να ερμηνεύει πότε μια καθ' όλα σύννομη ενέργεια είναι "πολιτικά μη αποδεκτή" και παρεμβαίνει για να την ανατρέψει;

Αυτή η δήλωση είναι η πεμπτουσία της καθολικής ανομίας που εγκαινίασε η μεταπολίτευση, κατά την οποία η εφαρμογή του νόμου είναι προαιρετική και μόνο εφ' όσον το επιτρέπουν οι περιστάσεις (κομματικές, κοινωνικές, κλπ). Έτσι, όμως, δεν δομείται κράτος, αλλά κομματικό φέουδο! Και όσο οι πολιτικοί απολαμβάνουν ασυλίας και ειδικών μεταχειρίσεων (θυμίζω και την φράση του γερο-Καραμανλή: "έναν πρωθυπουργό δεν τον στέλνεις φυλακή, αλλά στο σπίτι του") το πολίτευμά μας παραμένει ο... κοτζαμπασισμός!!!

Είτε η παρακολούθηση Ανδρουλάκη - περί ης ο λόγος του διαγγέλματος - ήταν επιβεβλημένη, οπότε έπρεπε να λήξει το θέμα (η δημόσια αιτιολόγηση περιττεύει, όπως ανέλυσα στην αρχή), είτε ήταν έκνομη, οπότε καλώς δημιουργήθηκε ο θόρυβος, είτε ήταν απλώς νομότυπη, οπότε έπρεπε να συζητηθεί η αλλαγή νομικού πλαισίου, χωρίς να τιμωρηθεί κάποιος. Σε καμμία περίπτωση, όμως, δεν επιτρέπεται πρωθυπουργός να δηλώνει ότι θα απαγόρευε την εφαρμογή ισχύοντος νόμου, επειδή τον έκρινε υπερβολικό!!! Αυτή είναι ομολογία απολυταρχικής νοοτροπίας και απορώ πώς βρέθηκε επικοινωνιολόγος να την εγκρίνει!

Σε συνέχεια αυτών των απαραδέκτων αντιλήψεων ειδικής μεταχειρίσεως των πολιτικών [11], προέκυψε ένας ανάλογος νόμος. Από την αντίστοιχη κοινοβουλευτική συζήτηση προκύπτει σχεδόν αβίαστο το συμπέρασμα πως υστερούμε σε μεγάλο βαθμό σε κουλτούρα ασφαλείας.

1. Είναι δυνατόν, εν έτει 2023, να μην μπορούν να συμφωνήσουν στην Βουλή στο περιεχόμενο του όρου "εθνική ασφάλεια"; Ας αντιγράψουν ένα αμερικανικό εγχειρίδιο, εν ανάγκη!!!
2. Την απαίτηση για ειδική μεταχείριση πολιτικών από τις μυστικές υπηρεσίες είχε αντικρούσει ο Α. Δρυμιώτης σε εμπεριστατωμένο άρθρο του, με ιστορικά παραδείγματα. Υπερθεματίζοντας την λογικότατη άποψή του πως οι κίνδυνοι ασφαλείας προέρχονται συνήθως από σημαίνοντα πρόσωπα, θα ήθελα να εκφράσω την απορία τί προβλέπεται σε περίπτωση που πρέπει να τεθεί υπό παρακολούθηση ο πρόεδρος της Βουλής (ο οποίος έχει ρυθμιστικό ρόλο σε σχετικές αποφάσεις, κατά τον νέο νόμο). Και αν νομίζει κάποιος πως αυτό το ενδεχόμενο είναι απίθανο, να θυμίσω ότι στο πολύ πρόσφατο παρελθόν χρημάτισε στο αξίωμα αυτό κάποιος ευμενώς διακείμενος έναντι τρομοκρατών (ο δε γυιος του ήταν ενεργό μέλος στην επιτροπή υποστηρίξεως του Κουφοντίνα)!!!
3. Έχουν εξετασθεί  οι επιπτώσεις των προσθέτων γραφειοκρατικών διαδικασιών στην αποτελεσματικότητα της ΕΥΠ; Και τί θα έπρεπε να έχει προτεραιότητα μεταξύ νομικής διασφαλίσεως και ευελιξίας δράσεως;
   

Τελευταίος, αλλά όχι έσχατος, προβληματισμός η θεσμική αντιμετώπιση των ανεπιθυμήτων διαρροών. Διότι, αν τα δημοσιευόμενα δεν είναι προϊόν δημιουργικής δημοσιογραφικής φαντασίας, αλλά πληροφορίες (πραγματικές ή κατασκευασμένες), που διοχετεύονται από μυστικές υπηρεσίες, ανακύπτουν βαρύτατες ευθύνες τόσο για την ανεξέλεγκτη δράση αυτονόμων ομάδων σε νευραλγικούς τομείς του κράτους, όσο και για την απραξία της δικαιοσύνης στην αντιμετώπιση σοβαροτάτων αδικημάτων. 

 

Ε. Συμπεράσματα

Η ασφάλεια βρίσκεται πάντοτε στον αντίποδα της ευκολίας και των δικαιωμάτων (όχι μόνο στην κοινωνικοπολιτική ζωή, αλλά και στην Πληροφορική, ή αλλού). Η ισορροπία είναι δυναμική και εξαρτάται από τις προτεραιότητες που θέτει κάθε κοινωνία και τις απειλές που αντιμετωπίζει, σε δεδομένο χρόνο.

Η ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται τέτοια θέματα στην Ελλάδα είναι απογοητευτική και ανησυχητική! Φαίνεται να κυριαρχεί μια ψευδαίσθηση πως ζούμε σε μια εικονική πραγματικότητα, στην οποία δεν υφίστανται κίνδυνοι, παρότι η πλανητική "γειτονιά" μας είναι εκ των πλέον ασταθών, όχι μόνον τώρα, αλλά στην διαχρονία της. Ακόμη και σε αντιμετώπιση τετριμμένων ζητημάτων αναδεικνύεται ο ερασιτεχνισμός μας [12].

Η πολιτική-δημοσιογραφική διένεξη περί τις πιθανές υποκλοπές επιβεβαιώνει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο το τεράστιο έλλειμμα στην νοοτροπία ασφαλείας, που μας διακρίνει ως κοινωνία και πολιτεία. 

• Δεν νοείται σε σοβαρό κράτος να μην έχει αποσαφηνισθεί ο ρόλος και ο τρόπος λειτουργίας των υπηρεσιών ασφαλείας, τόσο στο νομικό πεδίο, όσο και σε επίπεδο κοινωνικής αποδοχής.  
• Δεν νοείται σε σοβαρό κράτος οι μηχανισμοί δικαιοσύνης και ασφαλείας να μην δρουν αυτεπαγγέλτως (και δρακοντείως) σε κραυγαλέες περιπτώσεις που απειλείται η εθνική/κρατική υπόσταση (είτε πρόκειται για διαρροή διαβαθμισμένων πληροφοριών, είτε για ψευδείς διαδόσεις) και να συναρτούν τις κινήσεις τους με πολιτικούς συσχετισμούς.
• Δεν νοείται σε σοβαρό κράτος οι μυστικές υπηρεσίες και οι ένοπλες δυνάμεις να αποτελούν αντικείμενο επικοινωνιακής διελκυστίνδας μεταξύ των κομμάτων, για ίδια οφέλη.
  
• Δεν νοείται σε σοβαρό κράτος να βάλλεται ο θεσμός των ενόπλων δυνάμεων, με ανυπόστατα δημοσιεύματα [13], υπονομεύοντας το κύρος τους σε μια κρίσιμη για την χώρα περίοδο.
• Εν ολίγοις, δεν νοείται σε σοβαρό κράτος να διακυβεύεται η ασφάλειά του για (μικρο)κομματικές σκοπιμότητες.
  

Αντί να λειτουργήσει η όλη υπόθεση ως ερέθισμα αφυπνίσεως, προκειμένου να διορθωθούν τα ως άνω κακώς κείμενα, πάλι γινόμαστε μάρτυρες ενός πολιτικού, νομικού και δημοσιογραφικού κατεστημένου που τυρβάζει περί (δευτερεύοντα και τριτεύοντα) άλλα... Και αυτό είναι το μεγαλύτερο και πραγματικό σκάνδαλο!

ΥΓ1:

Μια μικρή παρέκβαση για τις πρόσφατες κρίσεις στην ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, ακριβώς επειδή επιχειρήθηκε συσχέτισή τους με την υποτιθέμενη (μέχρι αποδείξεως του εναντίου) παρακολούθηση του Α/ΓΕΕΘΑ.

Ξεκινώ με την (λογική για κάθε νουνεχή) υπόθεση εργασίας ότι επιδίωξη των κρίσεων ήταν η μικρότερη δυνατή αναστάτωση στον οργανισμό των ενόπλων δυνάμεων, εν όψει της εντάσεως με την Τουρκία και της αναμενόμενης ακυβερνησίας στην Ελλάδα, λόγω των εκλογών με το σύστημα της απλής αναλογικής. Ευκταίο θα ήταν, συνεπώς, να μην είχαμε ανακατατάξεις την περίοδο αυτήν.

Πρόβλημα όμως προέκυπτε επειδή οι Α/ΓΕΝ και Α/ΓΕΣ είχαν συμπληρώσει το ανώτατο όριο τριετίας, για την παραμονή στις θέσεις τους. Η μόνη περίπτωση να διατηρηθεί εις εξ αυτών εν ενεργεία ήταν να προαχθεί σε Α/ΓΕΕΘΑ. Τότε, όμως, θα είχαμε 3 νέους αρχηγούς (Α/ΓΕΕΘΑ, Α/ΓΕΝ και Α/ΓΕΣ), ενώ η παραμονή του Α/ΓΕΕΘΑ (που είχε εκ του νόμου δυνατότητα παρατάσεως θητείας για άλλο 1 έτος) εξασφάλιζε λιγότερες αλλαγές (σε 2 από τα 4 γενικά επιτελεία, αντί σε 3).

Επομένως, η παραμονή του Α/ΓΕΕΘΑ καλό θα ήταν να ιδωθεί από αυτήν την οπτική, αντί να πλάθουμε ευφάνταστα σενάρια εκβιασμών και διαπλοκής!

Ομολογώ πως θα προτιμούσα μια έκτακτη αναβολή του χρόνου των κρίσεων, για μετά τις δεύτερες εκλογές μας, αλλά κάτι τέτοιο θα απαιτούσε νομοθετική παρέμβαση που εκτιμώ πως επίσης θα συγκέντρωνε την μήνιν της αντιπολιτεύσεως, ως - δήθεν - θεσμική εκτροπή, ενώ είναι άδηλο πώς θα εκλαμβανόταν στο εξωτερικό μια τέτοια κίνηση (φοβία έναντι της Τουρκίας ή πρόκληση;).

Τα παράπονα για άλλες θέσεις και αποστρατείες (πέραν των αρχηγών) είναι σχεδόν καθιερωμένα σε κάθε τέτοια διαδικασία και δηλωτικά "κλικών" (όχι απαραιτήτως κομματικών), που ευδοκιμούν στο στράτευμα. Η δε αντιπαλότητα "στραταίων" και "ναυταίων" είναι χρόνιο νόσημα (έλαβε απαράδεκτη έκταση κατά την κρίση των Ιμίων), που δυστυχώς δεν έχει εξαλειφθεί ακόμη, παρά τις κατά καιρούς μεγαλοστομίες για "διακλαδικότητα"...

ΥΓ2:

Και μια ενδιαφέρουσα σταχυολόγηση παρομοίων περιστατικών από το παρελθόν και ειδικότερα την ταραγμένη περίοδο του Μεσοπολέμου.

Το 1927 προεκλήθη πολιτική κρίση από την διαρροή απορρήτων σημειωμάτων του Α΄ΣΣ (με μάλλον χαλκευμένες πληροφορίες), που κατέγραφαν κινήσεις πολιτικών αρχηγών και προειδοποιούσαν για ενδεχόμενες απόπειρες πραξικοπημάτων [14].

Ενώ η εφημερίδα "Πατρίς", σε διαδοχικά της φύλλα στις 12-13/01/1930, ανακοίνωσε ότι αποκαλύπτει "βόμβα", παρουσιάζοντας δύο τηλεγραφήματα των Αρ. Στεργιάδη και Δ. Γούναρη, για το ζήτημα των Μικρασιατών προσφύγων. Μάλιστα, για να ενισχύσει την αληθοφάνεια των τεκμηρίων της κατέφυγε και σε δημόσια πρόκληση διαψεύσεως ("προκαλούμεν τας αρμοδίας υπηρεσίας να διαψεύσουν, αν δύνανται...")!

Μόνο που τα τηλεγραφήματα αυτά, απεδείχθησαν εκ των υστέρων αποκυήματα φαντασίας (ή πλαστά), διότι δεν υπάρχουν πουθενά αλλού καταγεγραμμένα, παρά στην αρθρογραφία της "Πατρίδος"! Και όχι μόνον αυτό, αλλά ακόμη και αν υποθέσουμε ότι είχαν εξαφανισθεί τα ίχνη των τηλεγραφημάτων, το περιεχόμενό τους προκύπτει αναντίστοιχο με τις ημερομηνίες τους (π.χ. προσδίδονται "μαντικές" ικανότητες στον αρμοστή Στεργιάδη, αφού - υποτίθεται - ότι ενημερώνει για την κατάρρευση του μετώπου, μερικές μέρες πριν αυτό γνωστοποιηθεί στο αρχηγείο της στρατιάς!!!) [15].

Κάθε ομοιότητα με σήμερα ΔΕΝ είναι συμπτωματική!

 

 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Παρατίθενται κάποια ραβδογράμματα με στατιστικά στοιχεία από την Αρχή Διασφαλίσεως Απορρήτου Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) για τον αριθμό των νομίμων πράξεων άρσεως απορρήτου, από το 2005 έως το 2021.

Άρσεις απορρήτου επικοινωνιών 2005-2017 [16]

Άρσεις απορρήτου επικοινωνιών 2018-2020 [17]

 Άρσεις απορρήτου επικοινωνιών 2019-2021 [18]

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ - ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

1. Κάποτε το λειτούργημα αυτό υπηρέτησαν τιτάνες του πνεύματος, όπως οι Κωστής Παλαμάς, Νίκος Καζαντζάκης, Σπύρος Μελάς, κ.α. Η σύγκριση με το ήθος και την επάρκεια της πλειονότητος των σημερινών μελών αυτής της συντεχνίας είναι καταθλιπτική...
2. Διευκρινίζω ότι δεν αιθεροβατώ πως ο κομματισμός έχει αποβληθεί τελείως από τις ένοπλες δυνάμεις (όπως θα έπρεπε), αλλά έπαυσαν φαινόμενα προηγουμένων περιόδων, με επαναφορές (κομματικώς προσκειμένων) στελεχών από την αποστρατεία ή με εκμετάλλευση των ενόπλων δυνάμεων για (μικρο)κομματικές αντιπαραθέσεις.
3. Είναι ενδεικτικό για την "σκοτεινή" φύση της πολιτικής και τα μέσα που μετέρχονται οι πολιτικοί ένα απόσπασμα από τους "Εμπόρους των Εθνών", του Αλ. Παπαδιαμάντη (στο τέλος του Στ΄ κεφαλαίου του Β΄ μέρους): "Ἡ γενεαλογία τῆς πολιτικῆς εἶναι συνεχὴς καὶ γνησία κατὰ τοὺς προγόνους. Ἡ ἀργία ἐγέννησε τὴν πενίαν. Ἡ πενία ἔτεκε τὴν πεῖναν. Ἡ πεῖνα παρήγαγε τὴν ὄρεξιν. Ἡ ὄρεξις ἐγέννησε τὴν αὐθαιρεσίαν. Ἡ αὐθαιρεσία ἐγέννησε τὴν λῃστείαν. Ἡ λῃστεία ἐγέννησε τὴν πολιτικήν. Ἰδοὺ ἡ αὐθεντικὴ καταγωγὴ τοῦ τέρατος τούτου. Τότε καὶ τώρα, πάντοτε ἡ αὐτή. Τότε διὰ τῆς βίας, τώρα διὰ τοῦ δόλου... καὶ διὰ τῆς βίας. Πάντοτε ἀμετάβλητοι οἱ σχοινοβάται οὗτοι, οἱ Ἀθίγγανοι, οἱ γελωτοποιοὶ οὗτοι πίθηκοι (καλῶ δὲ οὔτω τοὺς λεγομένους πολιτικούς). Μαῦροι χαλκεῖς κατασκευάζοντες δεσμὰ διὰ τοὺς λαοὺς ἐν τῇ βαθυζόφῳ σκοτίᾳ τοῦ αἰωνίου ἐργαστηρίου των..."
   
4. Στην πρόσφατη ιστορία μας, τρεις κυβερνητικές αλλαγές ταυτίστηκαν απολύτως με σκάνδαλα: 1989 (υπόθεση Κοσκωτά), 1993 (υποκλοπές), 2009 (υπόθεση Ι.Μ Βατοπαιδίου). Ενώ και στις εκλογές του 2004, το ζήτημα του χρηματιστηρίου είχε σημαντικό ρόλο, αν και όχι κυρίαρχο, όπως στις λοιπές περιπτώσεις. Βοήθησαν οι αποκαλύψεις των σκανδάλων αυτών στην εξυγίανση της μετέπειτα πολιτικής ζωής στην χώρα, ή απλώς αξιοποιήθηκαν για να δρομολογηθούν οι αλλαγές κυβερνήσεων; Μάλιστα, καθ' ομολογίαν του στρατηγού Ν. Γρυλλάκη, τα αποτελέσματα των εκλογών του 1989 και 1993 συνέπιπταν με τις επιθυμίες των ΗΠΑ! Περισσότερα επ' αυτού στο βιβλίο του "Από πρώτο χέρι" και σε άρθρο στην εφημερίδα "Τα Νέα", στις 12/12/2001 (δυστυχώς δεν υπάρχει αρχείο από την μνημονευόμενη στο άρθρο τηλεοπτική συνέντευξη στον Α. Παπαχελά). Πάντως έχουν πολύ ενδιαφέρον οι μαρτυρίες Γρυλλάκη για την υπόθεση των υποκλοπών του 1993, ως προς την λειτουργία του παρασκηνίου, ίσως σε 20-30 χρόνια να διαβάζουμε παρόμοια για τις σημερινές υποθέσεις...
   
5. Η μαρτυρία του Σ. Καλλεντερίδη, στο βιβλίο του "Παράδοση Οτσαλάν: Η ώρα της αλήθειας" για κομματικές συνδικαλιστικές οργανώσεις στην ΕΥΠ ,τα μέλη των οποίων επεδείκνυαν ευπείθεια στο κόμμα, παρά στα καθήκοντά τους, απάδει με τα οργανωτικά χαρακτηριστικά μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής μυστικής υπηρεσίας. Εύχομαι τέτοια φαινόμενα να έχουν εκλείψει, πλέον...
   
6. Στο πολιτικό θρίλερ "Crimson Tide" (1995), ο πρωταγωνιστικός χαρακτήρας (κυβερνήτης πυρηνικού υποβρυχίου των ΗΠΑ) λέει σε κάποιο σημείο, απευθυνόμενος στον έτερο πρωταγωνιστή (ύπαρχο του υποβρυχίου): "We 're here to preserve democracy, not to practice it." Η αναλογία με τις μυστικές υπηρεσίες και τις πρακτικές τους είναι - νομίζω - προφανής.
7. Είναι χαρακτηριστική η ομολογία του δικηγόρου του Βαξεβάνη για "αδυναμία κτήσης ή ανάκτησης των αποδείξεων"! Ενώ πέραν των όσων επισημαίνει ο Σ. Βλάσσης επί της - δήθεν - εκθέσεως της ΕΥΠ για τον Α/ΓΕΕΘΑ, είναι πρόδηλη η απουσία στις φωτογραφίες της οιουδήποτε χαρακτηριστικού που να υποδηλοί επίσημο έγγραφο (καταλλήλως μορφοποιημένη κεφαλίδα, σφραγίδα, υπογραφή, κλπ). Αλίμονο αν θεωρούμε απτή απόδειξη ένα φωτογραφημένο τμήμα απλού εγγράφου Word, που μπορεί να συντάξει ο οιοσδήποτε!!!
   
8. Παρατίθενται οι τίτλοι: "Οι μυστικές φυλακές που κρατούν τους μετανάστες μακριά από την Ευρώπη" (μέρος Α΄ στις 16/12/2021, μέρος Β΄ στις 17/01/2022 και μέρος Γ΄ στις 25/01/2022), "Διεθνείς αντιδράσεις μετά τις αποκαλύψεις του Outlaw Ocean για την εμπλοκή της ΕΕ στις λιβυκές φυλακές" (24/02/2022), "Οι σκλάβοι του Έβρου: Πώς το ελληνικό κράτος στρατολογεί μετανάστες για τη βρόμικη δουλειά των pushbacks" (28/06/2022), "PeDRA: Το μυστικό πρόγραμμα του Frontex για να επιτηρεί ακόμα και τον σεξουαλικό προσανατολισμό των μεταναστών" (07/07/2022).
9. Για την τεκμηριωμένη κατάρριψη της - ούτως ή άλλως - ανυπόστατης ιστορίας, προτείνεται η ενδελεχής έρευνα της Β. Σιούτη και δυο διαδοχικά δημοσιεύματα του Γ. Σουλιώτη (πρώτο και δεύτερο). Ενώ και η απόσυρση του επιμάχου άρθρου από το περιοδικό "Spiegel", με ταυτόχρονη δημόσια παραδοχή σφαλμάτων, αποτελεί επιστέγασμα της καταρρεύσεως των αρχικών ισχυρισμών (σχετικά άρθρα σε "LiFO" και "Καθημερινή"). Μάλιστα, κατά του "Spiegel" εστράφησαν τόσο η γερμανική εφημερίδα "Frankfurter Allgemeine Zeitung", όσο και η ελβετική "Neue Zürcher Zeitung".
   
10. Για το οποίο λογισμικό κυκλοφόρησαν άρθρα (στο "InsideStory" και στην "Αυγή") που το ήθελαν να διανέμεται με ιδιωτικές... πτήσεις!!! Το άκρον άωτον της γελοιότητος ή της ασχετοσύνης!
11. Ο Ευ. Βενιζέλος υπερασπίσθηκε την εξαίρεση των πολιτικών από παρακολουθήσεις, σε δήλωσή του, ενώ, μαζί με τρεις συναδέλφους του, νομικούς, καταφέρθηκαν εναντίον του ισχύοντος νομικού πλαισίου, δίνοντας έμφαση στην συνταγματικότητα των διατάξεων και στην κατοχύρωση ατομικών δικαιωμάτων. Απ' εναντίας, ο νέος διοικητής της ΕΥΠ, Θ. Δεμίρης, απεδείχθη πιο πρακτικός και ουσιαστικός, όταν φέρεται να δήλωσε σαφώς ότι "a priori κανείς δεν εξαιρείται".
12. Μια έκφανση ανεπτυγμένης κουλτούρας ασφαλείας είναι τα ιστάμενα σε υψηλές/κρίσιμες θέσεις στελέχη του κρατικού/κυβερνητικού μηχανισμού να θεωρούν εαυτά ως δυνητικούς στόχους παρακολουθήσεων και να συμπεριφέρονται αναλόγως, λαμβάνοντας κατάλληλα αντίμετρα, κατά τις οδηγίες ειδικών. Αντιθέτως, ακόμη και στο απλό πεδίο του δημοσιοποιήσιμου φωτογραφικού υλικού από μονάδες και στελέχη ενόπλων δυνάμεων παρατηρούμε προχειρότητα στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, καταγράφουμε μόνοι μας τις ταυτότητες των χειριστών Rafale, αλλά και των οικογενειών τους (!!!), ενώ πρόσφατη ήταν η κολοσσιαία αστοχία του ΥπΕθΑ να κοινοποιήσει στιγμιότυπα από εθιμοτυπική επίσκεψη του υφυπουργού Χαρδαλιά σε μονάδες του ΠΝ, στα οποία όχι μόνο δεν απεκρύβησαν τα πρόσωπα των αξιωματικών, αλλά ούτε και οι απεικονίσεις στις κονσόλες υποβρυχίου! Ενώ, στο ευαίσθητο σε τέτοια θέματα Ισραήλ, ποτέ δεν αποκαλύπτεται το προσωπικό και άλλα ευαίσθητα στοιχεία (π.χ. φωτογραφία πιλότων F35I, φωτογραφία πιλότων σε άσκηση συνεκπαιδεύσεως με Ινδούς).
    
13. Δεν πρόκειται μόνον για τα γνωστά δημοσιεύματα κατά του Α/ΓΓΕΘΑ, αλλά στο ίδιο μήκος κύματος (ίσως εξυπηρετώντας άλλα συμφέροντα...) συγκαταλέγεται και η αήθης επίθεση κατά του πρώην στολάρχου.
    
14. Λεπτομέρειες σε άρθρο του ιστορικού Ι. Β. Δασκαρόλη.
15. Ολόκληρα τα τότε δημοσιεύματα, καθώς και ανάλυση τους, περιέχονται στο βιβλίο του Κων. Δ. Βλάσση "Οι τελευταίες ημέρες του αρμοστή".
16. Έκθεση πεπραγμένων έτους 2017 της ΑΔΑΕ, Κεφάλαιο 2 (Δραστηριότητες της ΑΔΑΕ κατά το 2017), σελ. 55.
    
17. Έκθεση πεπραγμένων έτους 2020 της ΑΔΑΕ, Κεφάλαιο 2 (Δραστηριότητες της ΑΔΑΕ κατά το 2020), σελ. 60.
    
18. Έκθεση πεπραγμένων έτους 2021 της ΑΔΑΕ, Κεφάλαιο 2 (Δραστηριότητες της ΑΔΑΕ κατά το 2021), σελ. 60.